| Information | |
|---|---|
| has gloss | (noun) (cosmology) a hypothetical form of matter that is believed to make up 90 percent of the universe; it is invisible (does not absorb or emit light) and does not collide with atomic particles but exerts gravitational force dark matter |
| has gloss | eng: In astronomy and cosmology, dark matter is a form of matter that is undetectable by its emitted electromagnetic radiation, but whose presence can be inferred from gravitational effects on visible matter and background radiation. According to present observations of structures larger than galaxies, as well as Big Bang cosmology, dark matter currently accounts for 23% of the total mass-energy of the observable universe (while the ordinary matter accounts for 4.6% only). |
| lexicalization | eng: Dark matter |
| lexicalization | eng: Darkmatter |
| subclass of | (noun) that which has mass and occupies space; "physicists study both the nature of matter and the forces which govern it" matter |
| Meaning | |
|---|---|
| Arabic | |
| has gloss | ara: المادة المظلمة أو المادة السوداء (بالإنجليزية: Dark Matter) في علم الكون، المادة المظلمة مصطلح يشير إلى جسيمات مادية مجهولة، ذات تركيب غير محدد بعد، لا تبعث ولا تعكس أي إشعاع كهرومغناطيسي لكي يمكن رصدها بشكل مباشر، لكن يمكن الاستدلال على وجودها من خلال تأثيراتها الثقالية على المادة المرئية مثل النجوم والمجرات. 96% من كتلة المجرات غير مرئي لأي مقراب. لا نعرف لماذا، لكن هناك عديد من الفرضيات والأكتشافات التي من الممكن أن توضح لنا السبب. |
| lexicalization | ara: مادة مظلمة |
| Asturian | |
| has gloss | ast: N'astrofísica y cosmoloxía denómase materia escuro a la materia hipotética de composición desconocía, que nun irradia o reflexa suficiente radiación electromagnética pa ser adicada direutamente colos medios téunicos autuales, pero la so esitencia pue albidrase a partir de los efeutos gravitacionales que causen na materia allupable tales como les estrelles o les galaxes, asina como nes anisotropíes del fondu cósmicu de microondes. Nun hai de trafulcar la materia escuro cola enerxía escuro. |
| lexicalization | ast: materia escuro |
| Bengali | |
| has gloss | ben: পদার্থবিজ্ঞান ও বিশ্বতত্ত্বে গুপ্ত পদার্থ (ইংরেজি ভাষায়: Dark matter) এক ধরণের অনুমানসিদ্ধ পদার্থ যারা তড়িচ্চুম্বকীয় তরঙ্গের সাথে কোনরকম মিথস্ক্রিয়া করে না। কিন্তু দৃশ্যমান পদার্থের উপর গুপ্ত পদার্থের মহাকর্ষীয় প্রভাব পর্যবেক্ষণ করে তার অস্তিত্বের প্রমাণ পাওয়া যায়। ছায়াপথের চেয়ে বড় কাঠামো এবং মহা বিস্ফোরণ বিশ্বতত্ত্বের বিভিন্ন পর্যবেক্ষণ থেকে বোঝা গেছে, মহাবিশ্বের অধিকাংশ ভরের জন্যই গুপ্ত পদার্থ দায়ী। যে পর্যবেক্ষণগুলো গুপ্ত পদার্থের অস্তিত্বের প্রমাণ দেয় সেগুলো হচ্ছে, ছায়াপথের ঘূর্ণন বেগ, স্তবকের মধ্যে ছায়াপথসমূহের কক্ষীয় বেগ, বিভিন্ন ছায়াপথ স্তবক যেমন বুলেট স্তবকের মাধ্যমে পেছনের বস্তুর মহাকর্ষীয় লেন্সিং এবং ছায়াপথ ও ছায়াপথ স্তবকে উত্তপ্ত গ্যাসের তাপমাত্রা বণ্টন। ছায়াপথ গঠন এবং বিবর্তনে গুপ্ত পদার্থের ভূমিকা আছে। এছাড়া মহাজাগতিক অণুতরঙ্গ পটভূমি বিকিরণের এনিসট্রপির উপরও এর গুরুত্বপূর্ণ প্রভাব আছে। এই সবকিছু প্রমাণ করছে যে, ছায়াপথ ও ছায়াপথ স্তবকের অধিকাংশ পদার্থই তড়িচ্চুম্বকীয় তরঙ্গের সাথে কোনরকম মিথস্ক্রিয়া করে না। এই লুকোনো পদার্থগুলোকেই গুপ্ত পদার্থ বলা... |
| lexicalization | ben: গুপ্ত পদার্থ |
| Bulgarian | |
| has gloss | bul: Тъмна материя е понятие от астрофизиката и космологията, означаващо материя, която е недостъпна за наблюдение със съвременните методи (нито излъчва, нито отразява достатъчно електромагнитни вълни) и е с неизвестен състав, но може да бъде индиректно засечена заради гравитационните си въздействия в/у видимата материя. Иначе казано, се приема, че във Вселената има нещо, което не се вижда с обикновени и радиотелескопи или както и да било, но е с много голяма маса, която личи само по неговата гравитация. |
| lexicalization | bul: тъмна материя |
| Catalan | |
| has gloss | cat: En cosmologia matèria fosca es refereix a un tipus de matèria hipotètica, de composició desconeguda, que no emet ni reflecteix prou radiació electromagnètica perquè es pugui detectar directament, però la presència de la qual es pot inferir a partir dels efectes gravitatoris sobre la matèria visible, com estrelles i galàxies. El primer a utilitzar el terme fou l'astrofísic Fritz Zwicky el 1933. |
| lexicalization | cat: matèria fosca |
| Czech | |
| has gloss | ces: Temná hmota je označení hypotetické formy hmoty. Její existence by vysvětlovala nesrovnalosti mezi některými skutečně pozorovanými a vypočítanými hodnotami. O povaze temné hmoty existuje množství teorií, většina z nich se shoduje na faktu, že temnou hmotu lze ve vesmíru pozorovat jen díky jejímu gravitačnímu vlivu na okolní objekty tvořené běžnou „svítící“ hmotou. |
| lexicalization | ces: Temná hmota |
| lexicalization | ces: temná hmota |
| Danish | |
| has gloss | dan: I kosmologi er mørkt stof eller mørk materie hypotetiske subatomare partikler med i dag (2009) ukendt sammensætning, som ikke vekselvirker med elektromagnetisme, men som vekselvirker med gravitation, og hvis eksistens man slutter sig til ud fra dets gravitationspåvirkning på synligt stof som f.eks. stjerner og galakser. |
| lexicalization | dan: mørkt stof |
| lexicalization | dan: mørk materie |
| German | |
| has gloss | deu: Dunkle Materie bezeichnet in der physikalischen Kosmologie eine hypothetische Form von Materie, die zu wenig sichtbares Licht oder andere elektromagnetische Strahlung aussendet oder reflektiert, um direkt beobachtbar zu sein. Diese Eigenschaft teilt die Dunkle Materie mit der Dunklen Energie. Dunkle Materie macht sich durch gravitative Wechselwirkung mit sichtbarer Materie bemerkbar. Ihre Existenz würde das Problem der Dunklen Materie lösen, das sich unter anderem in zu schnellen Umlaufgeschwindigkeiten der Randbereiche von Galaxien äußert. |
| lexicalization | deu: Dunkle Materie |
| lexicalization | deu: dunkle Materie |
| Modern Greek (1453-) | |
| lexicalization | ell: σκοτεινή ύλη |
| Esperanto | |
| has gloss | epo: Malluma materio estas materio neobservebla per tipaj eksplorantaj rimedoj, do restante nevidebla en nia Universo, kvankam ĝia influo manifestacias gravite. Dum la jaroj 1970, oni rimarkis ke la tuta videbla maso de la galaksioj, steloj kaj gazo, ne povis ekspliki korekte ilian rotacirapidecon, aperiginte la ideon de malluma materio. Dum la 1990-aj jaroj, la Kosmoteleskopo Hubble alportis grandan kvanton da novaj datoj el foraj regionoj de la observebla Universo. Tiuj ĉi novaj observoj establis ke la malluma materio el nia Galaksio ne povas konsisti sole el mallumaj kaj nanaj steloj. |
| lexicalization | epo: malluma materio |
| Show unreliable ▼ | |
| lexicalization | epo: malhela materio |
| Basque | |
| has gloss | eus: Astrofisikan, materia iluna erradiazio elektromagnetikorik igortzen ez duen materia da. Beraz ezin dugu bere presentzia zuzenean nabaritu. Zenbait fenomeno astronomiko ulertzeko materia arrunt nahikorik ez zegoela konturatzean, fisikariek, unibertsoak beste osagairen bat izan beharko zuela ondorioztatu zuten. Azken neurketek diotenez, neur ezina den osagai hori, unibertsoko materia osoaren %22 izango zen. Materia arrunta soilik %3-4 izanik. Geratzen den beste %75-a oraindik misteriotsuagoa den energia ilunak beteko luke. |
| lexicalization | eus: materia ilun |
| Persian | |
| has gloss | fas: ماده تاریک، در اخترشناسی و کیهان شناسی، مادهای فرضی است که چون از خود نور (امواج الکترومغناطیسی) گسیل یا بازتاب نمی کند، نمی توان آن را مستقیما" دید ، اما از اثرات گرانشی موجود بر روی اجسام مرئی، مثل ستارهها و کهکشان ها، می توان به وجود آن پی برد. بر اساس مشاهدات فعلی، که بر روی ساختارهایی بزرگتر از کهکشانها صورت گرفته است، و همچنین مطالب مربوط به انفجار بزرگ، ماده تاریک و انرژی تاریک تشکیل دهنده بخش زیادی از جرم موجود در جهان قابل مشاهده است . اجزای ماده تاریک جرم بسیار بیشتری از قسمت دیده شدنی کائنات دارند. فقط حدود 4% از مجموع کل چگالی انرژی در کیهان را می توان مستقیم مشاهده کرد (با توجه به اثرهای گرانشی آن)، که این مقدار شامل باریونها و تابش های الکترومغناطیسی نیز می شود. همچنین تصور می شود که 22% از ماده تاریک تشکیل شده باشد و 74% باقی مانده را نیز انرژی تاریک تشکیل داده باشد، که همانند ماده تاریک در فضای کائنات توزیع شده و به همان اندازه ماده تاریک ناشناخته و مجهول مانده است. |
| lexicalization | fas: ماده تاریک |
| Finnish | |
| has gloss | fin: Pimeä aine on maailmankaikkeudessa esiintyvää ainetta, joka ei emittoi tai heijasta riittävästi sähkömagneettista säteilyä, jotta sen voisi havaita suoraan, mutta jonka vaikutuksen tavalliseen aineeseen voi havaita painovoiman kautta. Nykyisten havaintojen mukaan pimeä aine muodostaa suurimman osan havaittavan maailmankaikkeuden aineesta. Ensimmäisenä pimeän aineen hypoteesia ehdotti Fritz Zwicky, Kalifornian teknillisestä yliopistosta (Caltech) vuonna 1933. |
| lexicalization | fin: pimeä aine |
| French | |
| has gloss | fra: En astrophysique, la matière noire (ou matière sombre), traduction de l’anglais , désigne la matière apparemment indétectable, invoquée pour rendre compte d’effets inattendus, notamment au sujet des galaxies. Différentes hypothèses ont été émises et explorées sur la composition de cette hypothétique matière noire : gaz moléculaire, étoiles mortes, naines brunes en grand nombre, trous noirs Cependant, les observations (ou plutôt le manque d’observations directes) impliqueraient plutôt une nature non-baryonique, et donc encore inconnue, encore que l’on suppose fortement des super-partenaires tels que le neutralino (voir la page sur la supersymétrie). Ces particules exotiques sont regroupées sous le nom générique de WIMP, acronyme de l’anglais , traduction de mauviettes, doù lappellation parfois rencontrée en français . |
| lexicalization | fra: Matiere noire |
| lexicalization | fra: matière noire |
| lexicalization | fra: matière sombre |
| Western Frisian | |
| has gloss | fry: Tsjustere matearje is matearje dyt net sichtber is mei optyske middels en dus net detektearber fia de elektromagnetyske strieling dyt ús op Ierde berikt. Dêrom wurdt se tsjustere matearje neamd yn tsjinstelling mei de sichtbere matearje. |
| lexicalization | fry: Tsjustere matearje |
| Irish | |
| has gloss | gle: Ábhar é damhna dorcha sa Chruinne a chreidtear a bheith ann ach nach bhfuil sé aimsithe fós ag eolaithe. Is tríd an méid seo a leanas a thomhas a dhéantar amach an mhais a bhíonn i réaltra: luas na réaltaí ina bhfithisí thart ar lár an réaltra. Ar an tslí chéanna a fhaightear amach mais braisle réaltraí: .i. ó luas na réaltraí thart ar lár na braisle. Trí na meastacháin sin a dhéanamh a fhaightear amach mais iomlán na Cruinne: is amhlaidh a bhíonn sí seo idir cúig huaire agus deich n-uaire chomh mór le suim mhais na réaltaí infheicthe sa Chruinne. Déantar amach dá bhrí sin go bhfuil an-chuid de mhais na Cruinne atá dofheicthe. Tá deis gur dúphoill agus abhacréaltaí donna atá i gcuid den damhna dorcha sin, agus meastar freisin gur féidir gur cáithníní fo-adamhacha nár aithníodh fós, an chuid eile de. |
| lexicalization | gle: Damhna dorcha |
| Galician | |
| has gloss | glg: Na Cosmoloxía, a materia escura (ou materia negra) refírese ás partículas elementais que non se poden detectar pola súa radiación emitida mais cuxa presenza pode ser inferida a partir dos seus efectos gravitacionais sobre a materia visible, como estrelas e galaxias. As estimativas do total de materia no Universo, baseadas en efeitos gravitacionais, suxiren que a maioría da materia do Universo é “materia escura”. Por outra banda, a existencia da materia escura resolve certo número de inconsistencias na teoría do Big Bang. |
| lexicalization | glg: materia escura |
| lexicalization | glg: materia negra |
| Hebrew | |
| has gloss | heb: באסטרופיזיקה, חומר אפל הוא חומר שאינו נצפה באופן ישיר, ועל קיומו מסיקים בעקיפין, מתוך ההשפעות הכבידתיות שלו. חומר זה הוא אפל, במובן זה שבניגוד לחומר שבו אנו יכולים לצפות, דהיינו כוכבים, ענני גז וחומר בין-כוכבי, החומר האפל לא פועל על קרינה אלקטרומגנטית: הוא לא פולט ממנה, לא בולע ולא משקף אותה, לכן אין אנו יכולים לצפות בו באופן ישיר. |
| lexicalization | heb: חומר אפל |
| Hindi | |
| has gloss | hin: खगोलशास्त्र तथा ब्रह्माण्ड विज्ञान में आन्ध्र पदार्थ या डार्क मैटर (dark matter) एक काल्पनिक पदार्थ है। इसकी विशेषता है कि अन्य पदार्थ अपने द्वारा उत्सर्जित विकिरण से पहचाने जा सकते हैं किन्तु डार्क मैटर अपने द्वारा उत्सर्जित विकिरण से पहचाने नहीं जा सकते। इनके अस्तित्व (presence) का अनुमान दृष्यमान पदार्थों पर इनके द्वारा आरोपित गुरुत्वीय प्रभावों से किया जाता है। |
| lexicalization | hin: आन्ध्र पदार्थ |
| Croatian | |
| has gloss | hrv: Tamna tvar je naziv za tvar u svemiru koja ne emitira niti reflektira elektromagnetsko zračenje, zbog čega je ne možemo vidjeti. Njeno postojanje astronomija je dokazala posredno, promatranjem učinka tamne tvari na druge, lakše uočljive, objekte. Poznavanje količine tamne tvari u svemiru omogućilo bi bolje razumijevanje kako dosadašnjeg tako i budućeg razvoja svemira. |
| lexicalization | hrv: tamna tvar |
| lexicalization | hrv: crna tvar |
| lexicalization | hrv: tamna materija |
| Hungarian | |
| has gloss | hun: A sötét anyag olyan anyagfajta, amely csillagászati műszerekkel közvetlenül nem figyelhető meg, mert semmilyen elektromágneses sugárzást nem bocsát ki és nem nyel el, jelenlétére csak az általa kifejtett gravitációs hatásból következtetünk. Az Univerzum kritikus tömegének 4%-át alkotja a hagyományosan is megfigyelhető anyag, 26% a sötét anyag aránya, és 70% a még kevésbé ismert sötét energia része. |
| lexicalization | hun: sötét anyag |
| Ido | |
| has gloss | ido: Sombra materio esas en kosmologio hipotezala materio-partikuli di nekonoca kompozeso, qua ne emisas o reflektas sat elektromagnetala radio per esar detektita direkte, ma do prezenteso povas esar deduktas di gravitado efekti sur la vizebla materio. |
| lexicalization | ido: Sombra materio |
| Indonesian | |
| has gloss | ind: Materi gelap adalah materi yang tidak dapat dideteksi dari radiasi yang dipancarkan atau penyerapan radiasi yang datang ke materi tersebut, tetapi kehadirannya dapat dibuktikan dari efek gravitasi materi-materi yang tampak seperti bintang dan galaksi. Perkiraan tentang banyaknya materi di dalam alam semesta berdasarkan efek gravitasi selalu menunjukkan bahwa sebenarnya ada jauh lebih banyak materi daripada materi yang dapat diamati secara langsung. Terlebih lagi, adanya materi gelap dapat menyelesaikan banyak ketidakkonsistenan dalam teori dentuman dahsyat. |
| lexicalization | ind: materi gelap |
| Icelandic | |
| has gloss | isl: Hulduefni er óstaðfest tilgáta um efni sem endurvarpar ekki ljósi né orku sem talið er að um 23% af alheiminum sé gerður úr. |
| lexicalization | isl: hulduefni |
| Italian | |
| has gloss | ita: In cosmologia, il termine materia oscura indica quella componente di materia che si manifesta attraverso i suoi effetti gravitazionali, ma non è direttamente osservabile. |
| lexicalization | ita: Materia oscura |
| Japanese | |
| has gloss | jpn: 暗黒物質（あんこくぶっしつ、dark matter ）とは、宇宙にある星間物質のうち自力で光っていないか光を反射しないために光学的には観測できない、とされる仮説的物質のことである。「ダークマター」とも呼ばれる。"人間が見知ることが出来る物質とはほとんど反応しない"などともされており、そもそも本当に存在するのか、もし存在するとしたらどのような正体なのか、何で出来ているか、未だに確認されておらず、不明のままである。 |
| lexicalization | jpn: 暗黒物質 |
| Korean | |
| has gloss | kor: 암흑 물질은 자신이 복사하는 전자기파, 즉 빛으로는 관찰되지 않지만 항성과 은하등 관측되는 주변 물질들에 대한 중력 효과에 의해 그 존재를 추론할 수 있는 보이지 않는 물질을 말한다. 중력 효과를 토대로 우주 물질의 총량을 추정해 보면 실제로 관측되는 것보다 훨씬 더 많은 물질이 있다는 결과가 반복적으로 얻어진다. 게다가 암흑 물질의 존재를 가정하면 빅뱅 이론의 수많은 모순이 없어진다. 따라서 우주론을 연구하는 대부분의 학자들은 아직 확인되지는 않았지만 암흑 물질의 존재를 믿고 연구를 계속하고 있다. |
| lexicalization | kor: 암흑 물질 |
| lexicalization | kor: 암흑물질 |
| Latin | |
| has gloss | lat: Materia nigra vel obscura in astrophysica designat materiam quae non videtur posse detegi. Invocatur ut explicet non expectata, praesertim de galaxiis. Varii auctores locuti sunt vel experti sunt de supposta materia nigra. Componatur ex gazo molecularum, ex stellis mortuis, ex pumilionibus fuscis ex foraminibus nigris et caetera. Tamen observata( vel deficientia observatarum directe rerum )implicent potius naturam non baryonicam, ergo adhuc ignotam. Materia nigra tamen sit quinquies abundantior quam materia baryonica, ut constituat 20% densitatis totius Universi observabilis, secundum exempla formationis et variationis galaxiarum, sicut exempla cosmologica. |
| lexicalization | lat: Materia nigra |
| Lithuanian | |
| has gloss | lit: Tamsioji medžiaga (kartais naudojamas terminas nematomoji medžiaga arba tamsioji materija) tai yra hipotetinė nežinomos sudėties medžiaga (arba astronominiai objektai), kuri nespinduliuoja ar neatspindi elektromagnetinių bangų, tačiau jos buvimas yra atrandamas iš gravitacinio poveikio matomai (šviečiančiai arba sugeriančiai) medžiagai. |
| lexicalization | lit: Tamsioji medžiaga |
| lexicalization | lit: nematomoji medžiaga |
| lexicalization | lit: tamsioji materija |
| lexicalization | lit: tamsioji medžiaga |
| Malayalam | |
| has gloss | mal: പ്രപഞ്ചത്തില് കാണാനും തൊടാനും കഴിയാത്ത രീതിയില് നിലനില്ക്കുന്ന ദ്രവ്യത്തെയാണ് തമോദ്രവ്യം (Dark Matter) എന്ന പദം കൊണ്ട് ഉദ്ദേശിക്കുന്നത്. താരാപഥങ്ങള് അഥവാ നക്ഷത്ര സമൂഹത്തെക്കുറിച്ചുള്ള അന്വേഷണമാണ് ‘കാണാദ്രവ്യം’ എന്ന സങ്കല്പത്തിലേക്ക് ശാസ്ത്ര ലോകത്തെ നയിച്ചത്. പഠനവിധേയമാക്കിയ ഓരോ നക്ഷത്ര സമൂഹത്തിന്റെയും ഭാരം അവയിലെ നക്ഷത്രങ്ങള് ചേര്ന്നുള്ള ആകെ ഭാരത്തിലും എത്രയോ ഏറെയാണെന്ന് 1937-ല് ഫ്രിട്ടസ് സ്വിക്കി എന്ന ശാസ്ത്രജ്ഞന് കണ്ടെത്തിയിരുന്നു. |
| lexicalization | mal: തമോദ്രവ്യം |
| Malay (macrolanguage) | |
| has gloss | msa: Dalam fizik dan kosmologi, jirim gelap ialah jirim yang tidak bertindak dengan daya elektromagnet, tetapi kehadiran boleh diinferenskan dari kesan graviti ke atas jirim yang boleh lihat. Menurut cerapan struktur paling besar galaksi, dan kosmologi Letupan Besar, jirim gelap dan tenaga gelap memenuhi jisim dalam alam semesta boleh cerap. Fenomena dicerap ini menginferenskan kehadiran jirim gelap termasuklah kelajuan putaran galaksi, halaju orbit galaksi dalam gugusan, pengkantaan kegravitian objek latar belakang oleh gugusan galaksi seperti Kelompok Peluru, dan pengedaran suhu gas panas di galaksi dan gugusan galaksi. Jirim gelap juga memainkan peranan dalam pembentukan struktur dan evolusi galaksi, dan mempunyai kesan yang boleh diukur terhadap anisotrop gelombang mikro kosmik latar belakang. |
| lexicalization | msa: jirim gelap |
| Min Nan Chinese | |
| has gloss | nan: Tī thian-bûn-ha̍k kap ú-tiū-ha̍k, àm-o͘ bu̍t-chit (dark matter) chí 1 chióng ká-soeh (hypothetical) ê bu̍t-chit, iōng lâi kái-soeh khoàⁿ-ū bu̍t-chit (visible matter) só͘ piáu-hiān--chhut-lâi ê tāng-la̍t hiān-siōng, pau-koat gîn-hô/gîn-hô-thoân (galaxy cluster) tńg-se̍h ê sok-tō͘, gîn-hô-thoân sán-seng ê tāng-le̍k thàu-kiàⁿ (gravitational lens) hiān-siōng. |
| lexicalization | nan: Àm-o͘ bu̍t-chit |
| Dutch | |
| has gloss | nld: Donkere materie is materie in het heelal, die niet zichtbaar is met optische middelen en dus niet te detecteren via de elektromagnetische straling die ons op aarde bereikt. Daarom wordt ze donkere materie genoemd, om haar te onderscheiden van de zichtbare materie. In 2009 (Caldwell en Kamionkowski) wordt gedacht dat de totale hoeveelheid massa/energie van het heelal bestaat uit * 74% donkere energie * 22% donkere materie * 4% normale materie (baryonen). |
| lexicalization | nld: donkere materie |
| Norwegian Nynorsk | |
| has gloss | nno: Mørk materie er ei nemning innan astrofysikk for materie som ikkje gjev frå seg eller reflekterer nok elektromagnetisk stråling til at ein kan sjå det direkte. I staden kan ein utleia at materien finst gjennom gravitasjonseffekten han har på synleg materie. |
| lexicalization | nno: Mørk materie |
| Norwegian Bokmål | |
| lexicalization | nob: mørk materie |
| Norwegian | |
| has gloss | nor: Mørk materie er en betegnelse innen astrofysikk for materie som ikke gir fra seg eller reflekterer nok elektromagnetisk stråling til å kunne oppdages direkte. Tilstedeværelsen av materien kan utledes av dens effekt på gravitasjonen til synlig materie. |
| lexicalization | nor: mørk materie |
| Panjabi | |
| lexicalization | pan: ਹਨੇਰ ਪਦਾੱਰਥ |
| Western Panjabi | |
| lexicalization | pnb: تاریک مادہ |
| Polish | |
| has gloss | pol: Ciemna materia – materia nieemitująca i nieodbijająca światła, której istnienie zdradzają jedynie wywierane przez nią efekty grawitacyjne. Według współczesnej wiedzy stanowi ok. 22–23% masy Wszechświata, obok materii zwykłej (widzialnej) i dominującej ciemnej energii. |
| lexicalization | pol: Ciemna materia |
| Portuguese | |
| has gloss | por: Na cosmologia, matéria escura (ou matéria negra) é uma forma postulada de matéria que só interage gravitacionalmente (ou interage muito pouco de outra forma). Sua presença pode ser inferida a partir de efeitos gravitacionais sobre a matéria visível, como estrelas e galáxias. |
| lexicalization | por: matéria escura |
| Moldavian | |
| has gloss | ron: Materia întunecată nu emite radiaţii, deci nu poate fi detectată. Galaxiile ar putea fi prinse în materia întunecată a carei gravitaţie le menţine unite, în ciuda câmpurilor gravitaţionale ale galaxiilor învecinate. |
| lexicalization | ron: Materia întunecată |
| lexicalization | ron: materie întunecată |
| Russian | |
| has gloss | rus: Скры́тая ма́сса (в космологии и астрофизике также тёмная материя, тёмное вещество) — общее название совокупности астрономических объектов, недоступных прямым наблюдениям современными средствами астрономии (то есть не испускающих электромагнитного или нейтринного излучения достаточного для наблюдений интенсивности), но наблюдаемых косвенно по гравитационным эффектам, оказываемым на видимые объекты. |
| lexicalization | rus: Скрытая масса |
| lexicalization | rus: Тёмная материя |
| lexicalization | rus: скрытая масса |
| Sicilian | |
| lexicalization | scn: Materia nivira |
| lexicalization | scn: materia nìvira |
| Slovak | |
| has gloss | slk: Tmavá hmota (iné názvy temná hmota, nežiarivá hmota, skrytá hmota) je hmota, ktorú možno vo vesmíre pozorovať len vďaka jej gravitačnému pôsobeniu na okolité objekty tvorené bežnou svietiacou hmotou. Tmavá hmota nevyžaruje nijaké elektromagnetické žiarenie a preto nemôže byť pozorovaná. O jej existencii vedci vedia len z gravitačných prejavov na žiarivú hmotu: gravitačné šošovky, rotácia galaxií, pohyb oblastí H II a guľových hviedzokôp. |
| lexicalization | slk: tmavá hmota |
| lexicalization | slk: temná hmota |
| Slovenian | |
| has gloss | slv: Tèmna snóv je snov, ki je po njenem oddanem sevanju ne moremo zaznati, vendar lahko o njenem obstoju sklepamo na podlagi njenih gravitacijskih vplivov na vidno snov, kot so zvezde in galaksije. Ocene količine snovi v Vesolju s pomočjo gravitacijskih vplivov dosledno kažejo na to, da je te nevidne snovi veliko več od neposredno vidne. Poleg tega obstoj temne snovi razrešuje več neskladnosti v teoriji prapoka. |
| lexicalization | slv: temna snov |
| lexicalization | slv: tèmna snóv |
| Castilian | |
| has gloss | spa: En astrofísica y cosmología física se llama materia oscura a la materia hipotética de composición desconocida que no emite o refleja suficiente radiación electromagnética para ser observada directamente con los medios técnicos actuales pero cuya existencia puede inferirse a partir de los efectos gravitacionales que causa en la materia visible, tales como las estrellas o las galaxias, así como en las anisotropías del fondo cósmico de microondas. No se debe confundir la materia oscura con la energía oscura. De acuerdo con las observaciones actuales de estructuras mayores que una galaxia, así como la cosmología del Big Bang, la materia oscura constituye la gran mayoría de la masa en el Universo observable. Fritz Zwicky la utilizó por primera vez para declarar el fenómeno observado consistente con las observaciones de materia oscura como la velocidad rotacional de las galaxias y las velocidades orbitales de las galaxias en los cúmulos, las lentes gravitacionales de objetos de fondo por los cúmulos de galáxias así como el Cúmulo Bala (1E 0657-56) y la distribución de temperatura de gas caliente en galaxias y cúmulos de galaxias. |
| lexicalization | spa: Materia oscura |
| Serbian | |
| lexicalization | srp: Тамна материја |
| Swedish | |
| has gloss | swe: Mörk materia är en tänkt form av materia som inte avger eller reflekterar elektromagnetisk strålning, och därför inte kan observeras på normalt sätt. Mörk materia kan bara indirekt detekteras genom dess gravitationella påverkan på vanlig materia eller genom dess svaga växelverkan med materia. Begreppet mörk materia introducerades som en förklaring till varför galaxer roterar mycket fortare än vad de borde göra i förhållande till den mängd synlig materia de innehåller och varför galaxkluster inte rör sig som de borde om bara den synliga materien fanns. Numera finns även många andra observationella bevis för den mörka materiens existens, men man vet inte vad den består av – detta är ett av de stora olösta problemen inom fysiken. |
| lexicalization | swe: mörk materia |
| Thai | |
| has gloss | tha: สสารมืด เป็นองค์ประกอบในอวกาศชนิดหนึ่งซึ่งเป็นเพียงสมมุติฐานทางด้านฟิสิกส์ดาราศาสตร์และจักรวาลวิทยา ว่ามันเป็นสสารซึ่งไม่สามารถส่องแสงหรือสะท้อนแสงได้เพียงพอที่ระบบตรวจจับการแผ่รังสีของคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าจะสามารถตรวจจับได้โดยตรง แต่การมีอยู่ของมันศึกษาได้จากการสำรวจทางอินฟราเรดจากผลกระทบของแรงโน้มถ่วงรวมที่มีต่อวัตถุท้องฟ้าที่เรามองเห็น จากการสังเกตการณ์โครงสร้างขนาดใหญ่ในอวกาศที่ใหญ่กว่าดาราจักรในปัจจุบัน ตลอดจนถึงทฤษฎีบิกแบง นับได้ว่าสสารมืดเป็นส่วนประกอบของมวลจำนวนมากในเอกภพในสังเกตการณ์ของเรา ปรากฏการณ์ที่ตรวจพบอันเกี่ยวข้องกับสสารมืด เช่น ความเร็วในการหมุนตัวของดาราจักร ความเร็วในการโคจรของดาราจักรในกระจุกดาราจักร รวมถึงการกระจายอุณหภูมิของแก๊สร้อนในดาราจักรและในคลัสเตอร์ของดาราจักร สสารมืดยังมีบทบาทอย่างมากในการก่อตัวและการพัฒนาการของดาราจักร ผลการศึกษาด้านต่างๆ ล้วนบ่งชี้ว่า ในกระจุกดาราจักรและเอกภพโดยรวม ยังคงมีสสารชนิดอื่นอีกนอกเหนือจากสิ่งที่ตอบสนองต่อคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า เรียกสสารโดยรวมเหล่านั้นว่า... |
| lexicalization | tha: สสารมืด |
| Turkish | |
| lexicalization | tur: Karanlık madde |
| Ukrainian | |
| has gloss | ukr: Темна матерія — гіпотетична речовина у Всесвіті, що не бере участі у електромагнітній взаємодії. Відкрита в середині 20 століття в результаті аналізу кривих обертання галактик і швидкостей галактик у скупченнях. З'ясувалося, що навколо кожної галактики існує гало темної матерії, маса якого в кілька разів перевищує масу зір. Крім того, у скупченнях галактик в міжгалактичному просторі маса темної матерії в десятки разів перевищує масу зір. |
| lexicalization | ukr: Темна матерія |
| lexicalization | ukr: темна матерія |
| Urdu | |
| lexicalization | urd: تاریک مادہ |
| Vietnamese | |
| has gloss | vie: Trong vật lý thiên văn, thuật ngữ vật chất tối chỉ đến một loại vật chất giả thuyết trong vũ trụ, có thành phần chưa hiểu. Vật chất tối không phát ra hay phản chiếu đủ bức xạ điện từ để có thể quan sát được bằng kính thiên văn hay các thiết bị đo đạc hiện nay, nhưng có thể nhận nó ra vì những ảnh hưởng hấp dẫn của nó đối với chất rắn và/hoặc các vật thể khác cũng như với toàn thể vũ trụ. Dựa trên hiểu biết hiện nay về những cấu trúc lớn hơn thiên hà, cũng như các lý thuyết được chấp nhận rộng rãi về Vụ Nổ Lớn, các nhà khoa học nghĩ rằng vật chất tối là thành phần cơ bản chiếm tới 70% vật chất trong vũ trụ. |
| lexicalization | vie: Vật chất tối |
| Chinese | |
| has gloss | zho: 在宇宙学中，暗物质是指那些不发射任何光及电磁辐射的物质。人们目前只能通过引力产生的效应得知宇宙中有大量暗物质的存在。暗物质存在的最早证据来源于对球状星系旋转速度的观测。现代天文学通过引力透镜、宇宙中大尺度结构形成、微波背景辐射等研究表明：我们目前所认知的部分大概只占宇宙的4％，暗物质占了宇宙的23%，还有73%是一种导致宇宙加速膨胀的暗能量。暗物质的存在可以解决大爆炸理论中的不自洽性，对结构形成也非常关键。暗物质很有可能是一种（或几种）粒子物理标准模型以外的新粒子。对暗物质和暗能量的研究是现代宇宙学和粒子物理的重要课题。 |
| lexicalization | zho: 暗物質 |
| lexicalization | zho: 暗物质 |
| Media | |
|---|---|
| media:img | 080998 Universe Content 240.jpg |
| media:img | Abell 520.PNG |
| media:img | Abell1689 HST 2003-01-a-1280 wallpaper.jpg |
| media:img | CL0024+17.jpg |
| media:img | COSMOS 3D dark matter map.jpg |
| media:img | Cosmological composition.jpg |
| media:img | Dark matter chart bg.jpg |
| media:img | DarkMatterPie.jpg |
| media:img | Dunkle Materie.png |
| media:img | GalacticRotation2.svg |
| media:img | Galaxy Cluster Roentgen and GravityLense.jpg |
| media:img | Galaxy.Cluster.Roentgen.&.GravityLense.jpg |
| media:img | Galaxy.Rotation.Velocity.vs.Radius.jpg |
| media:img | Gravitationell-lins-4.jpg |
| media:img | Mappa 3D materia oscura 2.jpg |
| media:img | Mappa 3D materia oscura.jpg |
| media:img | Millenium simulation - galaxies.jpg |
| media:img | Munhani.PNG |
| media:img | Thanhphanvutru.png |
| media | http://commons.wikimedia.org/wiki/Category%3ADark_matter |
Lexvo © 2008-2025 Gerard de Melo. Contact Legal Information / Imprint
