| Information | |
|---|---|
| has gloss | (noun) a physical theory of relativity based on the assumption that the speed of light in a vacuum is a constant and the assumption that the laws of physics are invariant in all inertial systems special relativity, special theory of relativity, special relativity theory, Einstein's special theory of relativity |
| has gloss | eng: Special relativity (SR) (also known as the special theory of relativity or STR) is the physical theory of measurement in inertial frames of reference proposed in 1905 by Albert Einstein (after the considerable and independent contributions of Hendrik Lorentz, Henri Poincaré and others) in the paper "On the Electrodynamics of Moving Bodies". It generalizes Galileo's principle of relativity–that all uniform motion is relative, and that there is no absolute and well-defined state of rest (no privileged reference frames)–from mechanics to all the laws of physics, including both the laws of mechanics and of electrodynamics, whatever they may be. Special relativity incorporates the principle that the speed of light is the same for all inertial observers regardless of the state of motion of the source. |
| has gloss | eng: Special relativity (or the special theory of relativity) was developed and explained by Albert Einstein in 1905 because he was unhappy with the explanations of electromagnetism in the physics of the time. Einstein thought these explanations did not agree with the principle of relativity. |
| lexicalization | eng: Einstein's special theory of relativity |
| lexicalization | eng: special relativity theory |
| lexicalization | eng: Special relativity |
| lexicalization | eng: special theory of relativity |
| lexicalization | eng: Specialrelativity |
| subclass of | (noun) (physics) the theory that space and time are relative concepts rather than absolute concepts Einstein's theory of relativity, theory of relativity, relativity, relativity theory |
| Meaning | |
|---|---|
| Afrikaans | |
| has gloss | afr: Spesiale relatiwiteit, ook bekend as die teorie van spesiale relatiwiteit, is in 1905 deur Albert Einstein ontwikkel, aangesien hy ontevrede was met die destydse verklarings van elektromagnetisme. Volgens Einstein het hierdie verklaring nie ooreengestem met die beginsel van relatiwiteit nie. |
| lexicalization | afr: spesiale relatiwiteit |
| Arabic | |
| has gloss | ara: ظهرت النسبية الخاصة عام 1905 م على يد البرت اينشتاين كبديل عن نظرية نيوتن في الزمان والمكان لتحل بشكل خاص مشاكل النظرية القديمة فيما يتعلق بالأمواج الكهرطيسية عامة, والضوء خاصة. وهي تدعى خاصة لأنها تعالج حالة افتراضية خاصة تهمل فيها تأثيرات الثقل التي ستتناولها فيما بعد النظرية العامة، العمل الذي قام به أيضا أينشتين عام 1915. |
| lexicalization | ara: النسبية الخاصة |
| Aragonese | |
| has gloss | arg: A Tioria Espezial da Relatibidat (conoxita tamién como relatibidat espezial, relatibidat restrinchita u RE), fue publicata por Albert Einstein o 1905 e describe a fesica do mobimient en ausenzia de campos grabitazionals. Istos conzeutos fuoron presentatos anteriorment por Henri Poincaré e Hendrik Lorentz, que tamién son consideratos como iniziadors da tioria. Dica agora, os fesicos pensaban que a mecanica clasica dIsaac Newton, basata en a dita relatibidat de Galileo (orichen das ecuazions matematicas conoxitas como transformazions de Galileo), describiba os conzeutos de belozidat e fuerza ta toz os oserbadors (u sistemas de referenzia). Manimenos, Hendrik Lorentz e atros, eban comprebato que as ecuazions de Maxwell, que gubernaban o eletromagnetismo, no se comportaban dalcuerdo con as lais de Newton cuan o sistema de referenzia cambeya (por exemplo, cuan se considera o mesmo problema fesico dende o punto dambista de dos oserbadors que se mueben la un respeuto de latro). |
| lexicalization | arg: Relatividat especial |
| Egyptian Arabic | |
| lexicalization | arz: نسبيه خاصه |
| Azerbaijani | |
| has gloss | aze: Xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi - bütün ətalət sistemlərində məkan və zamanın maksimum bircinsliyinə əsaslanır. Məkan və zamanın maksimum bircinsliyinə görə: 1) bütün fəza nöqtələri eyni hüquqludur, yəni hər fiziki prosesi eyni şəkildə fəzanın istənilən nöqtəsində icra etmək mümkündür; 2) fəza izotropdur, yəni hər hansı fiziki proses bir-birinə nəzərən müxtəlif istiqamətlərdə yönəlmiş sistemlərdə (və ya cihazlarda) eyni şəkildə gedir; 3) hər hansı fiziki prosesi eyni şəkildə istənilən vaxt təkrar etmək olar (zaman sürüşməsi). Məkan və zaman maksimum bircinsliyi yalnız qravitasiya effektləri nəzərə alınmadıqda doğru olur. Xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi hərəkət edən mühitin elektrodinamikası qanunlarındakı ziddiyyətlərin həlli, xüsusən, işığın aberrasiyası, onun hərəkət edən mühitdə yayılması, Yerin efirə nəzərən hərəkətinin təyin edilməsindəki uğursuzluqların (Maykelson təcrübəsinin mənfi nəticəsi) izahı prosesində yaradılmış və Albert Eynşteyn onu iki postulat şəklində ifadə etmişdir: a) fiziki proseslər (işıq, elektromaqnit, istilik, mexaniki və s.) bütün ətalət sistemlərində özlərini eyni cür aparır, yəni bu prosesləri ifadə edən diferensial tənliklər bütün ətalət sistemlərində eyni... |
| lexicalization | aze: Xüsusi nisbilik nəzəriyyəsi |
| Belarusian | |
| has gloss | bel: Спецыя́льная тэо́рыя адно́снасці – тэорыя, якая апісвае, як адбываюцца фізічныя працэсы ў залежнасці ад абранай сістэмы адліку. Спецыяльная тэорыя адноснасці была распрацаваная Альбертам Эйнштэйнам і з'яўляецца удасканаленнем механікі Ньютана для цел, якія рухаюцца з хуткасцю, блізкай да хуткасці святла. |
| lexicalization | bel: Спецыяльная тэорыя адноснасці |
| lexicalization | bel: Спэцыяльная тэорыя адноснасьці |
| Bengali | |
| has gloss | ben: বিশেষ আপেক্ষিকতা (ইংরেজি ভাষায়: Special relativity)১৯০৫ সালে বিজ্ঞানী আলবার্ট আইনস্টাইন "On the Electrodynamics of Moving Bodies"পেপারে এই সর্বপ্রথম তত্ত্বটি উপস্থাপন করেন। এটি আপেক্ষিকতার বিশেষ তত্ত্ব (ইংরেজি ভাষায়: Special Theory of Relativity, সংক্ষেপে STR) নামেও পরিচিত। এই তত্ত্বে কেবল পরস্পরের সাপেক্ষে সমান বেগে গতিশীল বস্তু সম্পর্কে আলোচনা করা হয়। বিশেষ আপেক্ষিকতাকে সাধারণ আপেক্ষিকতার একটি বিশেষ রূপ হিসেবে বিবেচনা করা হয় । মাইকেলসন এবং মর্লি তাঁদের পরীক্ষণের মাধ্যমে তিনটি সিদ্ধান্তে উপনীত হয়েছিলেন। এই সিদ্ধান্তগুলোর প্রেক্ষিতেই আইনস্টাইন তাঁর এই তত্ত্ব প্রণয়ন করেন। তত্ত্বটি দুইটি মৌলিক স্বীকার্যের মাধ্যমে উপস্থাপিত হয়েছিল। |
| lexicalization | ben: বিশেষ আপেক্ষিকতা |
| Bosnian | |
| has gloss | bos: Posebna relativnost ili posebna teorija relativnosti je fizikalna teorija koju je Albert Einstein 1905. Ona je zamijenila njutnovsku koncepciju prostora i vremena i inkorporirala elektromagnetizam reprezentiran Maxwellovim jednačinama. Teorija je nazvana "posebnom" jer predstavlja poseban slučaj Einsteinove teorije relativnosti u kojem se efekti ubrzanja i gravitacije mogu ignorirati. Deset godina kasnije, Einstein je objavio teoriju opće relativnosti koja obuhvaća i gravitaciju. |
| lexicalization | bos: Posebna teorija relativnosti |
| Bulgarian | |
| has gloss | bul: Специална теория на относителността (СТО) е теория във физиката, която заменя механиката на Нютон при описание на движението на тяло със скорост близка до скоростта на светлината. При малки скорости разликите в резултатите на класическата и релативистката механика стават незначителни. Теорията е разработена и публикувана през 1905 от Айнщайн като обобщение на принципа на относителност на Галилей и на основата на хипотезата, че скоростта на светлината във вакуум е универсална константа и има една и съща стойност във всички инерциални координани системи, което е модифицирано следствие от уравненията на Максуел. |
| lexicalization | bul: Специална теория на относителността |
| Catalan | |
| has gloss | cat: La Teoria especial de la relativitat (coneguda també com a relativitat especial, relativitat restringida o RE), va ser publicada per Albert Einstein el 1905, i descriu la física del moviment en absència de camps gravitacionals. Aquests conceptes van ser presentats anteriorment per Henri Poincaré i Hendrik Lorentz, que també són considerats com iniciadors de la teoria. Fins aleshores, els físics pensaven que la mecànica clàssica dIsaac Newton, basada en lanomenada relativitat de Galileu (origen de les equacions matemàtiques conegudes com transformacions de Galileu), descrivia els conceptes de velocitat i força per a tots els observadors, o sistemes de referència. No obstant això, Hendrik Lorentz i altres, havien comprovat que les equacions de Maxwell, que governen lelectromagnetisme, no es comportaven dacord amb les lleis de Newton quan el sistema de referència canvia; per exemple, quan es considera el mateix problema físic des del punt de vista de dos observadors que es mouen lun respecte de laltre. |
| lexicalization | cat: relativitat especial |
| Czech | |
| has gloss | ces: Speciální teorie relativity (STR) je fyzikální teorie publikovaná r. 1905 Albertem Einsteinem. Nahrazuje Newtonovy představy o prostoru a čase a zahrnuje teorii elektromagnetického pole reprezentovanou Maxwellovými rovnicemi. Teorie se nazývá speciální, protože popisuje pouze zvláštní případ Einsteinova principu relativity, kdy vliv gravitace lze zanedbat. O deset let později Einstein publikoval obecnou teorii relativity, která zahrnuje i gravitaci. |
| lexicalization | ces: speciální teorie relativity |
| Mandarin Chinese | |
| lexicalization | cmn: xiá yì xiāng duì lun |
| lexicalization | cmn: 狭义相对论 |
| lexicalization | cmn: 狹義相對論 |
| Danish | |
| has gloss | dan: Den specielle relativitetsteori er en fysisk teori publiceret i 1905 af Albert Einstein. Den erstattede den Newtonske opfattelse af tid og rum og inddrog elektromagnetisme i form af Maxwells ligninger. Teorien kaldes speciel, fordi den er et specialtilfælde af den mere generelle relativitetsteori; således ses der bort fra gravitationen (tyngdekraften). Ti år senere publicerede Einstein en almen relativitetsteori, som medinddrager tyngdekraften. |
| lexicalization | dan: Speciel relativitetsteori |
| German | |
| has gloss | deu: Die spezielle Relativitätstheorie (kurz: SRT) ist eine physikalische Theorie über Raum und Zeit. Sie verallgemeinert das galileische Relativitätsprinzip der klassischen Mechanik auf alle Gesetze der Physik. Dieses Prinzip besagt, dass in allen Inertialsystemen die gleichen physikalischen Gesetze gelten, d. h. sie betrifft nicht nur die Elektrodynamik, sondern auch die Kinematik und Dynamik aller Körper. Die Gültigkeit der speziellen Relativitätstheorie ist dabei nicht nur auf die gleichförmige Bewegung beschränkt, sondern sie kann ebenfalls zur Beschreibung beliebiger Beschleunigungen mit Ausnahme der Gravitation verwendet werden. Die Gravitation kann deshalb nur im Rahmen der allgemeinen Relativitätstheorie behandelt werden. |
| lexicalization | deu: spezielle Relativitätstheorie |
| Modern Greek (1453-) | |
| has gloss | ell: Η ειδική σχετικότητα είναι η θεωρία που διατυπώθηκε απο τον Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1905, και η οποία συμπληρώνει τους νόμους κίνησης του Νεύτωνα, ώστε να ισχύουν και σε ταχύτητες κοντά στην ταχύτητα του φωτός. Η ειδική θεωρία της σχετικότητας προκύπτει απο την ικανοποίηση της γενικευμένης αρχής της σχετικότητας και της αρχής του Αϊνστάιν, σύμφωνα με την οποία η ταχύτητα του φωτός είναι ίδια για όλους τους αδρανειακούς παρατηρητές, ανεξάρτητα απο τη σχετική τους ταχύτητα. Σύμφωνα με την γενικευμένη αρχή της σχετικότητας, οι φυσικοί νόμοι που ισχύουν σε ένα αδρανειακό σύστημα αναφοράς (δηλαδή ένα μη επιταχυνόμενο σύστημα), έχουν την ίδια μορφή σε οποιοδήποτε άλλο αδρανειακό σύστημα αναφοράς. |
| lexicalization | ell: Ειδική σχετικότητα |
| Esperanto | |
| lexicalization | epo: Speciala relativeco |
| lexicalization | epo: Speciala teorio de relativeco |
| Estonian | |
| has gloss | est: Erirelatiivsusteooria on põhiliselt Albert Einsteini poolt loodud füüsikateooria, mis revideerib Newtoni mehhaanikat ja Maxwelli elektrodünaamikat, rajades ühtlasi nende alusel ühtse, seesmiste vastuoludeta teooria. |
| lexicalization | est: erirelatiivsusteooria |
| Basque | |
| has gloss | eus: Erlatibitate berezia (edo Erlatibitate bereziaren teoria) 1905ean Albert Einsteinek bere "On the Electrodynamics of Moving Bodies" ("Higikarien Elektrodinamikaren inguruan") artikuluan proposatutako higiduraren teoria fisikoa da. Halere, ezin uka daiteke Hendrik Lorentz fisikariak eta Henri Poincaré matematikari eta fisikariak teoriari egindako ekarpenak garrantzitsuak izan zirela; geroago Einstein-ek erabiliko zituen ideien aitzindari jo daitezkeelako. |
| lexicalization | eus: Erlatibitate berezia |
| lexicalization | eus: Erlatibitate berezi |
| Persian | |
| has gloss | fas: نسبیت خاص نظریهای دربارهٔ اصول نسبیت و حرکت در چهارچوب های لخت میباشد. این نظریه در سال ۱۹۰۵ میلادی توسط آلبرت اینشتین فیزیکدان آلمانی الاصلی که تابعیت آمریکایی داشت مطرح شد. نسبیت خاص درک فیزیکی ما را از شماری از پدیدههای اطراف خود که پیش از آن توسط نسبیت نیوتن و معادلات گالیله بررسی میشدند تغییر میدهد. |
| lexicalization | fas: نسبیت خاص |
| Finnish | |
| has gloss | fin: Erityinen suhteellisuusteoria (myös suppea suhteellisuusteoria, erikoinen suhteellisuusteoria) on fysiikan teoria, jonka Albert Einstein julkaisi vuonna 1905. Se korvasi newtonilaisen käsityksen absoluuttisesta avaruudesta ja ajasta, ja sisällytti elektromagnetismin, kuten Maxwellin yhtälöissä on esitetty. Teoriaa kutsutaan erityiseksi, koska se on erityinen tapaus Einsteinin suhteellisuusperiaatteesta, missä painovoiman vaikutus jätetään huomiotta. Kymmenen vuotta myöhemmin Einstein julkaisi yleisen suhteellisuusteorian, johon kuuluu myös painovoima. |
| lexicalization | fin: Erityinen suhteellisuusteoria |
| lexicalization | fin: erikoinen suhteellisuusteoria |
| lexicalization | fin: erityinen suhteellisuusteoria |
| lexicalization | fin: suppea suhteellisuusteoria |
| French | |
| has gloss | fra: La relativité restreinte est la théorie formelle élaborée par Albert Einstein en 1905 en vue de tirer toutes les conséquences physiques de la relativité galiléenne et du principe que la vitesse de la lumière dans le vide a la même valeur dans tous les référentiels inertiels, ce qui était implicitement énoncé dans les équations de Maxwell (mais interprété bien différemment jusque-là avec « lespace absolu » de Newton et léther). |
| lexicalization | fra: Relativite restreinte |
| lexicalization | fra: relativité restreinte |
| Galician | |
| has gloss | glg: A Teoría (Especial, Restrinxida ou Restricta) da Relatividade (abreviadamente, relatividade especial ou restrinxida, RE), publicada pola primeira vez por Albert Einstein en 1905, describe a física do movemento en ausencia de campos gravitacionais. Antes, a meirande parte dos físicos pensaban que a mecánica clásica de Isaac Newton, basada na chamada relatividade de Galileo(orixe das ecuacións matemáticas coñecidas como transformacións de Galileo) describía os conceptos de velocidade e forza para todos os observadores (ou sistemas de referencia). No entanto, Hendrik Lorentz e outros, comprobaran que as ecuacións de Maxwell, que gobernan o electromagnetismo, non se comportaban en acordo ás leis de Newton cando o sistema de referencia muda (por exemplo, cando se considera o mesmo problema físico dende o punto de vista de dous observadores que se moven un en relación ó outro). |
| lexicalization | glg: relatividade especial |
| Serbo-Croatian | |
| has gloss | hbs: Specijalna teorija relativnosti je fizikalna teorija koju je Albert Einstein objavio 1905. Ona je zamijenila njutnovsku koncepciju prostora i vremena i inkorporirala elektromagnetizam reprezentiran Maxwellovim jednadžbama. Teorija je nazvana "specijalna" jer predstavlja poseban slučaj Einsteinove teorije relativnosti u kojem se efekti ubrzanja i gravitacije mogu ignorirati. Deset godina kasnije, Einstein je objavio teoriju opće relativnosti koja obuhvaća i gravitaciju. |
| lexicalization | hbs: Posebna teorija relativnosti |
| Hebrew | |
| has gloss | heb: תורת היחסות הפרטית, היא תאוריה פיזיקלית, מהפכנית בזמנה, שפורסמה על ידי אלברט איינשטיין בשנת 1905. על פי תורת היחסות מהירות האור היא קבועה בכל מערכת ייחוס ואחת התוצאות המפתיעות הנובעות מהנחה זו היא שאין זמן ומרחב מוחלטים - ככל שמערכת ייחוס נעה במהירות גבוהה יותר (עם מהירות האור כחסם עליון), מימד האורך של המערכת בכיוון התנועה מתכווץ ביחס לצופה נייח, והזמן המקומי שלה מתקדם לאט יותר מנקודת מבטו של אותו צופה. אחד ההשגים החשובים של התורה הוא באיחוד השדות החשמליים והמגנטיים. |
| lexicalization | heb: תורת היחסות הפרטית |
| Croatian | |
| has gloss | hrv: Specijalna teorija relativnosti je fizikalna teorija koju je Albert Einstein objavio 1905. Ona je zamijenila njutnovsku koncepciju prostora i vremena i inkorporirala elektromagnetizam reprezentiran Maxwellovim jednadžbama. Teorija je nazvana "specijalna" jer predstavlja poseban slučaj Einsteinove teorije relativnosti u kojem se efekti ubrzanja i gravitacije mogu ignorirati. Deset godina kasnije, Einstein je objavio teoriju opće relativnosti koja obuhvaća i gravitaciju. |
| lexicalization | hrv: Posebna teorija relativnosti |
| lexicalization | hrv: specijalna teorija relativnosti |
| Hungarian | |
| has gloss | hun: A speciális relativitáselmélet a fizikának Albert Einstein által 1905-ben megalkotott ága, mely feloldja a Maxwell-elméletbeli állandó fénysebesség és a Newtoni-mechanika sebesség-összeadása közötti ellentétet. Azért speciális, mert nem foglalja magában a gravitációt; azt csak tíz évvel későbbi munkájába sikerül belefoglalnia az általános relativitáselméletbe. |
| lexicalization | hun: speciális relativitáselmélet |
| Interlingua (International Auxiliary Language Association) | |
| has gloss | ina: Le theoria del relativitate special, proponite per Albert Einstein in su essayo Zur Elektrodynamik bewegter Körper (Super le electrodynamica de corpores movente) le 30 de junio 1905, es un theoria physic basate super le principio que tote movimento sia relative e que le lumine ha un velocitate constante, considerante le spatio-tempore como un continuo quadridimensional. Le theoria del relativitate general es le theoria extendente isto al gravitation e al movimento accelerate. |
| lexicalization | ina: relativitate special |
| Indonesian | |
| has gloss | ind: Perkenalan singkat tentang subjek ini tersedia dalam Relativitas khusus untuk pemula Relativitas khusus atau teori relativitas khusus adalah teori fisika yang pada 1905 oleh Albert Einstein. Teori ini menggantikan pendapat Newton tentang ruang dan waktu dan memasukan elektromagnetisme sebagaimana tertulis oleh persamaan Maxwell. Teori ini disebut "khusus" karena dia berlaku terhadap prinsip relativitas pada kasus "tertentu" atau "khusus" dari rangka referensi inertial dalam ruangwaktu datar, di mana efek gravitasi dapat diabaikan. Sepuluh tahun kemudian, Einstein menerbitkan teori relativitas umum (relativitas umum) yang memasukan efek tersebut. |
| lexicalization | ind: relativitas khusus |
| Show unreliable ▼ | |
| lexicalization | ind: teori kenisbian khusus |
| lexicalization | ind: kenisbian khusus |
| Icelandic | |
| has gloss | isl: Takmarkaða afstæðiskenningin er annar af meginhlutum afstæðiskenningarinnar, sem Albert Einstein setti fram árið 1905. |
| lexicalization | isl: Takmarkaða afstæðiskenningin |
| lexicalization | isl: takmarkaða afstæðiskenningin |
| Italian | |
| has gloss | ita: La teoria della relatività speciale (RS) o ristretta è una teoria fisica pubblicata nel 1905 da Albert Einstein, allo scopo di rendere compatibili tra loro la meccanica e lelettromagnetismo per trasformazioni del sistema di riferimento. Laggettivo speciale si riferisce al fatto che vengono considerate trasformazioni solo tra sistemi di riferimento inerziali, escludendo quindi i sistemi accelerati, come, per esempio, quelli sotto l'azione della forza gravitazionale. Dieci anni più tardi, Einstein pubblicò la teoria della relatività generale, in cui estese il concetto di invarianza anche ai sistemi sottoposti alla forza della gravità. |
| lexicalization | ita: relatività ristretta |
| lexicalization | ita: Relatività speciale |
| Japanese | |
| has gloss | jpn: 特殊相対性理論（とくしゅそうたいせいりろん、ドイツ語 、英語 ）は、アルベルト・アインシュタインが1905年に発表した物理学の理論である。光速度不変の原理（こうそくどふへんのげんり）「真空中の光の速さは、光源の運動状態に影響されない一定値ｃである。」と、特殊相対性原理（とくしゅそうたいせいげんり）「お互いに等速度で運動しているすべての慣性系において、すべての基本的物理法則は、まったく同じ形で表される。それらの慣性系のなかから、なにか特別なものを選び出すことはできない。」の二つを指導原理とする理論である。ニュートン力学で仮定されていなかった光速度不変の原理を導入する妥当性については本節で述べる。特殊相対論または特殊相対性原理とも呼ばれる。 |
| lexicalization | jpn: 特殊相対性理論 |
| Korean | |
| has gloss | kor: 특수상대성이론(特殊相對性理論, , ), 줄여서 특수상대론은 알베르트 아인슈타인이 1905년 〈움직이는 물체의 전기역학에 대하여〉 라는 제목의 논문으로 발표한 역학 이론이다. 이 이론은 기존의 뉴턴 역학의 갈릴레이 변환을 대체하고, 고전전자기학과 일관적이다. 특수상대론은 갈릴레이 변환 대신 로렌츠 변환을 채용한다. 이 이론에서는, 갈릴레오가 주장한 것처럼 모든 관성계가 동등하지만, 전자기학의 맥스웰 방정식과 일관하게 광속이 모든 관성계에서 동등하다. 즉, 빛 (혹은 다른 질량이 없는 입자)의 속도는 이를 방출하는 물체와 관찰자 사이의 상대운동에 무관하다. |
| lexicalization | kor: 특수 상대성 이론 |
| lexicalization | kor: 특수 상대성이론 |
| lexicalization | kor: 특수상대성 이론 |
| lexicalization | kor: 특수상대성이론 |
| Latin | |
| has gloss | lat: Relativitas specialis sive theoria relativitatis specialis est theoria physica de natura spatii temporisque ab Alberto Einstein anno 1905 edita. Theoria leges electromagneticas Maxwellianas accurate adservat, sed multas aequationes Newtonianas commutat, notiones Newtonianas de spatio ac tempore exauctorans. |
| lexicalization | lat: Relativitas specialis |
| Lithuanian | |
| has gloss | lit: Specēliuojė relētīvoma teuorėjė – pėrmuojė ėš relētīvoma teuorėju, 1905 metās aprašīta Alberta Einšteina straipsni „Aple jodontiu kūnu alektruodėnamėka“. |
| has gloss | lit: Specialioji reliatyvumo teorija – pirmoji iš reliatyvumo teorijų, 1905 metais aprašyta Alberto Einšteino straipsnyje „Apie judančių kūnų elektrodinamiką“. |
| lexicalization | lit: Specialioji reliatyvumo teorija |
| lexicalization | lit: Specēliuojė relētīvoma teuorėjė |
| Maltese | |
| has gloss | mlt: Ir-relatività ristretta hi teorija formali żviluppata minn Albert Einstein fl-1905. L-għan ta Einstein kien li joħroġ il-konsegwenzi fiżiċi kollha tar-relatività Galilejana u tal-fatt li l-veloċità tad-dawl fil-vojt għandha l-istess valur fis-sistemi ta riferiment inerzjali kollha. Dan il-fatt irriżulta mill-ekwazzjonijiet ta Maxwell imma sa dak iż-żmien kien spjegat bmod differenti bl-użu tal-"ispazju assolut" ta' Newton u tal-"eter". |
| lexicalization | mlt: relatività ristretta |
| Mongolian | |
| has gloss | mon: Харьцангуйн тусгай онол нь 1905 онд Альберт Эйнштейн өөрийн "Хөдөлж буй биеийн электродинамикт" ажилдаа дэвшүүлсэн инерциал тооллын систем дэхь хэмжилтийн тухай физик онол юм . Энэ нь Галилейн харьцангуй зарчмын өргөтгөл бөгөөд тодруулбал механикаас эхлэн цахилгаан соронзонг оруулаад бүхий л физикийн хуулиудад бүх шулуун жигд хөдөлгөөн нь харьцангуй, өөрөөр хэлбэл абсолют буюу сайтар тодорхойлогдсон тайван төлөв гэж байдаггүй гэж сургадаг. |
| lexicalization | mon: Харьцангуйн тусгай онол |
| Malay (macrolanguage) | |
| has gloss | msa: :Peneranganan pendahuluan tentang rencana ini boleh didapati di Pengenalan kerelatifan khas. :Bagi sejarah, lihat: Sejarah kerelatifan khas |
| lexicalization | msa: kerelatifan khas |
| Dutch | |
| has gloss | nld: De speciale relativiteitstheorie is een natuurkundige theorie gepubliceerd door Albert Einstein in 1905. De theorie gaat ervan uit dat waarnemers in inertiaalstelsels die ten opzichte van elkaar een eenparige beweging uitvoeren niet kunnen bepalen wie van beiden een "absolute beweging" uitvoert en wie stilstaat. Het artikel in het wetenschappelijke tijdschrift Annalen der Physik van Einstein droeg de titel "Zur Elektrodynamik bewegter Körper" (Over de elektrodynamica van bewegende lichamen). De theorie heeft als postulaat dat de lichtsnelheid in vacuüm hetzelfde is voor alle waarnemers die met constante snelheid ten opzichte van elkaar bewegen. |
| lexicalization | nld: Speciale relativiteitstheorie |
| Norwegian Nynorsk | |
| has gloss | nno: I fysikken nyttar ein den spesielle relativitetsteorien for å skildra korleis naturen oppfører seg når objekt forflyttar seg med ekstrem hastigheit i høve til kvarandre. |
| lexicalization | nno: den spesielle relativitetsteorien |
| lexicalization | nno: Spesiell relativitet |
| Norwegian | |
| has gloss | nor: Den spesielle relativitetsteorien ble fremsatt av Albert Einstein, i 1905, i artikkelen «Zur Elektrodynamik bewegter Körper». Denne teorien var en modifikasjon av klassisk mekanikk, og førte blant annet til en radikal endring av den Newtonske oppfatningen om absolutt tid og rom. Navnet spesiell kommer av at teorien bare gjelder i inertialsystem. Einstein utvidet senere teorien til å gjelde alle referansesystem i den såkalte generelle relativitetsteorien. |
| lexicalization | nor: Den spesielle relativitetsteorien |
| Polish | |
| has gloss | pol: Szczególna teoria względności (tu STW) – teoria fizyczna, stworzona przez Alberta Einsteina w 1905 roku. Zmieniła ona podstawy pojmowania czasu i przestrzeni opisane wcześniej w newtonowskiej mechanice klasycznej, tak aby można było usunąć trudności interpretacyjne i sprzeczności pojawiające się na styku mechaniki (zwanej obecnie klasyczną) i elektromagnetyzmu po ogłoszeniu przez Jamesa Clerka Maxwella teorii elektromagnetyzmu. |
| lexicalization | pol: Szczególna teoria względności |
| Portuguese | |
| has gloss | por: A Teoria Restrita (ou Especial) da Relatividade (abreviadamente, TRR), publicada pela primeira vez por Albert Einstein em 1905, descreve a física do movimento na ausência de campos gravitacionais. Antes, a maior parte dos físicos pensava que a mecânica clássica de Isaac Newton, baseada na chamada relatividade de Galileu (origem das equações matemáticas conhecidas como transformações de Galileu) descrevia os conceitos de velocidade e força para todos os observadores (ou sistemas de referência). No entanto, Hendrik Lorentz e outros, comprovaram que as equações de Maxwell, que governam o electromagnetismo, não se comportam de acordo com a transformação de Galileu quando o sistema de referência muda (por exemplo, quando se considera o mesmo problema físico a partir do ponto de vista de dois observadores com movimento uniforme um em relação ao outro). |
| lexicalization | por: relatividade restrita |
| Moldavian | |
| has gloss | ron: Relativitatea restrânsă (Teoria relativităţii restrânse sau teoria restrânsă a relativităţii) este teoria fizică a măsurării în sistemele de referinţă inerţiale propusă în 1905 de către Albert Einstein în articolul său "Despre electrodinamica corpurilor în mişcare". Ea generalizează principiul relativităţii al lui Galilei — care spunea că toate mişcările uniforme sunt relative, şi că nu există stare de repaus absolută şi bine definită (nu există sistem de referinţă privilegiat) — de la mecanică la toate legile fizicii, inclusiv electrodinamica. |
| lexicalization | ron: teoria relativităţii restrânse |
| lexicalization | ron: Teoria relativității restrânse |
| Russian | |
| has gloss | rus: Специа́льная тео́рия относи́тельности (СТО) (; ча́стная тео́рия относи́тельности; релятивистская механика) — теория, описывающая движение, законы механики и пространственно-временные отношения, определяющие их, при скоростях движения, близких к скорости света. В рамках специальной теории относительности классическая механика Ньютона является приближением низких скоростей. Обобщение СТО для гравитационных полей образует общую теорию относительности. |
| lexicalization | rus: Специальная теория относительности |
| Sicilian | |
| has gloss | scn: La tiurìa di la rilativitati spiciali è na tiorìa fisica pubblicata pà prima vota nà 1905 dà lu fisicu tudiscu Albert Einstein. Laggittivu spiciali sarrifirisci a lu fattu chi vennu pigghiati in cunsiderazzioni solo li trasfurmazzioni tra sistemi di rifirimentu nèrziali. |
| lexicalization | scn: Tiurìa di la rilativitati spiciali |
| Slovak | |
| has gloss | slk: Špeciálna teória relativity (ŠTR) je fyzikálna teória publikovaná v roku 1905 Albertom Einsteinom. Nahradzuje Newtonove predstavy o priestore a čase a zahŕňa teóriu elektromagnetického poľa reprezentovanú Maxwellovými rovnicami. Teória sa nazýva špeciálnou, lebo opisuje iba zvláštny prípad Einsteinovho princípu relativity, kde sa vplyv gravitácie môže zanedbať. O desať rokov neskôr publikoval Einstein všeobecnú teóriu relativity, ktorá zahrňuje aj gravitáciu. |
| lexicalization | slk: špeciálna teória relativity |
| Slovenian | |
| has gloss | slv: Posébna teoríja rêlativnosti in ~ relatívnosti (ali skrajšano PTR) je fizikalna teorija, ki opisuje gibanje teles izven gravitacijskega polja. Leta 1905 jo je razvil Albert Einstein. Pred tem je v fiziki prevladovalo mnenje, da so fizikalne količine kot hitrost ali sila absolutne in neodvisne od opazovalca oziroma opazovalnega sistema, v katerem jih merimo. Lorentz in nekateri drugi fiziki pa so opozarjali na dejstvo, da se Maxwellove enačbe pri zamenjavi koordinatnega sistema ne vedejo v skladu s klasično mehaniko, da torej isti fizikalni pojav dva opazovalca, ki se relativno gibljeta drug glede na drugega, različno opišeta (po zamisli o transformaciji fizikalnih zakonov med opazovalnimi sistemi, ki se gibljejo relativno drug na drugega, je teorija dobila svoje ime). Pri tem teorija tudi zavestno zanemari vpliv gravitacije na oba opazovalca. Lorentz je razvil tudi popravek, znan kot Lorentzova transformacija, s katerim Maxwellove enačbe uskladimo z zakoni klasične mehanike. |
| lexicalization | slv: Posebna teorija relativnosti |
| Castilian | |
| has gloss | spa: La teoría especial de la relatividad, también llamada teoría de la relatividad restringida, es una teoría física publicada en 1905 por Albert Einstein. Surge de la observación de que la velocidad de la luz en el vacío es igual en todos los sistemas de referencia inerciales y de sacar todas las consecuencias del principio de relatividad de Galileo, según el cual cualquier experiencia hecha en un sistema de referencia inercial se desarrollará de manera idéntica en cualquier otro sistema inercial. |
| lexicalization | spa: Relatividad especial |
| lexicalization | spa: Teoria de la Relatividad Especial |
| lexicalization | spa: Teoria Especial de la Relatividad |
| lexicalization | spa: Teoría de la Relatividad Especial |
| lexicalization | spa: Teoría especial de la relatividad |
| lexicalization | spa: teoría especial de la relatividad |
| Albanian | |
| has gloss | sqi: Relativiteti special (i njohur ndryshe si teoria speciale e relativiteti) është një teori fizike e matjes në pikat inerciale të referimit, e propozuar në vitin 1905 nga Albert Ajnshtajn (pas kontribuimeve të shumta dhe të pavarura të Hendrik Lorentz, Henri Poincare dhe të tjerë) në dorëshkrimin "Elektrodinamika e trupave në lëvizje". Ajo përgjithëson parimin e relativitetit të Galileos - që e tërë lëvizja ose mocioni uniformë është relativ dhe se nuk ka asnjë gjendje absolute të qetë (nuk ka pikë të veçuar) - duke filluar nga ligjet e mekanikës e deri tek ligjet më të reja të fizikës, duke përfshirë si ligjet e mekanikës dhe ato të elektrodinamikës, sido që janë ato. Relativiteti special përfshin parmin se shpejtësia e dritës është e njëjtë për të gjithë vëzhguesit inercialë pavarësisht nga gjendja e lëvizjes së burimit. |
| lexicalization | sqi: Teoria speciale e relativitetit |
| Serbian | |
| has gloss | srp: Specijalna teorija relativnosti (STR) je fizička teorija koju je 1905. godine formuliso nemački fizičar Albert Ajnštajn. Te godine je u nemačkom naučnom časopisu -Annalen der Physik}- izašao članak "O elektrodinamici pokretnih tela" , u kojem su bile izložene ideje ove teorije, koja je svojom sadržinom sprovela svojevrsnu revoluciju u svetu fizike. Galilejev princip relativnosti, formulisan oko tri veka ranije, govorio je o tome da su sva kretanja relativna. Dopunjen postulatom o konstantnosti brzine svetlosti u vakuumu za sve inercijalne posmatrače obrazovao je osnovu jedne velike teorije koja je trebala da promeni dotadašnje shvatanje sveta. Ova dva postulata uzeta zajedno formirali su celinu koja je imala značenje koje se protivilo klasičnoj mehanici i uvreženim principima iste koje dotad niko nije smeo da dovede u pitanje. |
| lexicalization | srp: Specijalna teorija relativnosti |
| Swedish | |
| has gloss | swe: Den speciella relativitetsteorin är en fysikalisk teori, publicerad 1905 av Albert Einstein och beskriver rummets och tidens egenskaper när man kan bortse från tyngdkraftens - gravitationens - inverkan. Den formel som den stora allmänheten förknippar med teorin är E = mc², där E är energi, m är massa och c² ljushastigheten i vakuum i kvadrat. |
| lexicalization | swe: speciella relativitetsteorin |
| Tamil | |
| has gloss | tam: சிறப்புச் சார்புக் கோட்பாடு (special theory of relativity), 1905 ஆம் ஆண்டில் அல்பர்ட் ஐன்ஸ்டீனால் உருவாக்கப்பட்டு வெளியிடப்பட்டது. இது துகள்களின் இயக்கம் தொடர்பானது. இதற்கு முன்னரே 1687 ஆம் ஆண்டில் சர். ஐசாக் நியூட்டன் துகள்களின் இயக்கங்கள் தொடர்பான விதிகளை வெளியிட்டிருந்தார். இவ்விதிகள் அன்றாட வாழ்க்கையோடு தொடர்புபட்ட இயக்கங்களுக்குப் பொருத்தமாக அமைந்தது. எனினும், ஒளியின் வேகத்தை நெருங்கும் வேகத்தோடான இயக்கங்களுக்கு இவ்விதிகள் பொருத்தமாக இல்லாதது காணப்பட்டது. இதன் விளைவே சிறப்புச் சார்புக் கோட்பாடு. சிறப்புச் சார்புக் கோட்பாடு குறைந்த வேகத்துடனான இயக்கங்களுக்கும், ஒளிவேகத்தை நெருங்கும் மிக வேகமான இயக்கங்களுக்கும் பொருந்தும். இதனால் சிறப்புச் சார்புக் கோட்பாடு நியூட்டனின் இயக்க விதிகளையும் தன்னுள் அடக்கியது எனலாம். ஐன்ஸ்டீனின் இந்தக் கோட்பாடு சார்புநிலையில் இயங்கும் பொருட்களின் இயக்கங்களைச் சரியாக விளக்கும் ஒரு கோட்பாடாகத் தற்காலத்தில் ஏற்றுக்கொள்ளப்பட்டுள்ளது. |
| lexicalization | tam: சிறப்புச் சார்புக் கோட்பாடு |
| Tatar | |
| has gloss | tat: Çağıştırmalılıq teoriäse yä Maxsus çağıştırmalılıq teoriäse - ul 1905. yılda bastırılğan Albert Einsteinnıñ fizik teorise. Anıñ belän Newton fizikasın almaştırdı, häm elektromagnitizmtä Maxwellneñ tigezlämäläre yärdämendä kürsätkän. Bu theori maxsus atlı, çönki çağıştırmalılıqnıñ Einstein prinsiplärendä tartılu köçe qaramağan. Un yıldan soñ Einstein general çağıştırmalılıq theorisen bastırıla, bu theorigä tartılu köçe kertkän. |
| lexicalization | tat: Maxsus çağıştırmalılıq teoriäse |
| Tagalog | |
| has gloss | tgl: Ang natatanging pagkakaugnay o ispesyal na relatibidad (special relativity |
| lexicalization | tgl: Natatanging pagkakaugnay |
| Thai | |
| has gloss | tha: ทฤษฎีสัมพัทธภาพพิเศษ (ไม่ใช่ทฤษฎีสัมพันธภาพพิเศษ) ถูกเสนอขึ้นในปี ค.ศ. 1905 โดยอัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ในบทความของเขา "เกี่ยวกับพลศาสตร์ไฟฟ้าของวัตถุซึ่งเคลื่อนที่ (On the Electrodynamics of Moving Bodies)" สามศตวรรษก่อนหน้านั้น หลักสัมพัทธภาพของกาลิเลโอกล่าวไว้ว่า การเคลื่อนที่ด้วยความเร็วคงที่ทั้งหมดเป็นการสัมพัทธ์ และไม่มีสถานะของการหยุดนิ่งสัมบูรณ์และนิยามได้ คนที่อยู่บนดาดฟ้าเรือคิดว่าตนอยู่นิ่ง แต่คนที่สังเกตบนชายฝั่งกลับบอกว่า ชายบนเรือกำลังเคลื่อนที่ ทฤษฏีของไอน์สไตน์รวมหลักสัมพัทธภาพของกาลิเลโอเข้ากับสมมติฐานที่ว่า ผู้สังเกตทุกคนจะวัดอัตราเร็วของแสงได้เท่ากันเสมอ ไม่ว่าสภาวะการเคลื่อนที่เชิงเส้นด้วยความเร็วคงที่ของพวกเขาจะเป็นอย่างไร |
| lexicalization | tha: ทฤษฎีสัมพัทธภาพพิเศษ |
| Turkish | |
| has gloss | tur: Özel Görelilik Kuramı ya da İzafiyet teorisi, Albert Einstein tarafından 1905'te Annalen der Physik dergisinde, "Hareketli cisimlerin elektrodinamiği üzerine" adlı 2. makalesinde açıklanmış ve ardından 5. makalesi "Bir cismin atıllığı enerji içeriği ile bağlantılı olabilir mi?" başlıklı makalesiyle pekiştirilen bir fizik kuramıdır. |
| lexicalization | tur: Özel görelilik kuramı |
| lexicalization | tur: Özel görelilik |
| Ukrainian | |
| has gloss | ukr: Спеціальна теорія відносності (СТВ) — фізична теорія, опублікована Альбертом Ейнштейном 1905 року. Вона фактично замінює класичну механіку Ньютона, яка на той час була несумісною з рівняннями Максвелла з теорії електромагнетизму. |
| lexicalization | ukr: Спеціальна теорія відносності |
| Vietnamese | |
| has gloss | vie: Thuyết tương đối hẹp là thuyết vật lý do Albert Einstein đề xuất vào năm 1905. |
| lexicalization | vie: Lý thuyết tương đối hẹp |
| lexicalization | vie: Thuyết tương đối hẹp |
| Waray (Philippines) | |
| has gloss | war: An Nalalain nga teyorya han relatividad (Iningles: Special relativity (SR) o special theory of relativity o STR) usa nga teyorya panpisika nga nahunahunaan ni Albert Einstein han 1905. |
| lexicalization | war: Nalalain nga teyorya han relatividad |
| Yiddish | |
| has gloss | yid: די ספעציעלע טעאריע פון רעלאטיוויטעט פון אלבערט איינשטיין איז געבויט אויף דער טעאריע פון רעלאטיוויטעט פון גאלילעא לויט וואס באוועגונג איז אלעמאל רעלאטיוו. איינשטיין האט געענדערט די טעאריע פון גאלילעא בעיקר ביי הויכע גיכן. אריינגעבויט אין דער טעריע איז אז ליכט פארט שטענדיג מיט דעם זעלבן גיך, נישט קיין אונטערשיט ווי גיך פארט דער מענטש וואס טוט אים מעסטן. מען האט דאס באשטעטיגט אין דעם באוואוסטן עקספערימענט פון מיכאלסאן-מארלי. |
| lexicalization | yid: ספעציעלע טעאריע פון רעלאטיוויטעט |
| Chinese | |
| has gloss | zho: 狭义相对论是由爱因斯坦、洛仑兹和庞加莱等人创立的时空理论，是对牛顿时空观的拓展和修正。牛顿力学是狭义相对论在低速情况下的近似。 |
| lexicalization | zho: 狭义相对论 |
| lexicalization | zho: 狹義相對論 |
| Links | |
|---|---|
| Show unreliable ▼ | |
| similar | e/Special relativity (alternative formulations) |
| similar | e/Special relativity |
| similar | e/simple/Special relativity |
Lexvo © 2008-2025 Gerard de Melo. Contact Legal Information / Imprint
