| Arabic |
| has gloss | ara: في الفيزياء والكيمياء، النواة هي جزء من الذرة، وهي الجزء المركزي ويتميز بكتلته الكبيرة نسبيا لباقي الذرة، يوجد في النواة البروتونات والنيوترونات التي تتكون بدورها من الكواركات التي تعد أصغر جزء من المادة. وحسب فروض العالم (راذرفورد) تعتبر النواه هي كتله الذره وذلك لان كتله الإلكترونات التي تدور حولها متناهيه في الصغر ولذك فهي تهمل وتصبح كتله الذره كلها في النواه. شحنة النواه موجبة لانها يوجد بداخلها بروتونات موجبه ونيترونات متعادله وبذلك تكون النواه موجبة الشحنة. |
| lexicalization | ara: نواة الذرة |
| lexicalization | ara: نواة ذرة |
| lexicalization | ara: نواة |
| Azerbaijani |
| has gloss | aze: Atom nüvəsi - onun əsas kütləsinin və strukturunun cəmləşdiyi atomun mərkəzi hissəsi olub, atomun aid olduğu kimyəvi elementi təyin edir. Atom nüvəsi haqqında bilik radioaktivliyin, nüvə parçalanmasının başa düşülməsi üçün əhəmiyyətlidir. |
| lexicalization | aze: Atom nüvəsi |
| Belarusian |
| has gloss | bel: Ядро атама — цэнтральная частка атама, у якой засяроджаная амаль уся яго маса і ўвесь дадатны зарад, роўны па велічыні сумарнаму зараду ўсіх электронаў у нэўтральным атаме. |
| lexicalization | bel: Атамнае ядро |
| lexicalization | bel: Ядро атамнае |
| Bosnian |
| has gloss | bos: Atomsko jezgro izgrađeno je od protona i neutrona. Ukupni naboj samog jezgra je pozitivan i zavisi od broja protona. U periodnom sistemu elemenata atomi su poredani upravo po broju protona u jezgri, odnosno atomskom broju koji je naznačen u lijevom donjem indeksu (pr. 1H). |
| lexicalization | bos: Atomsko jezgro |
| Breton |
| has gloss | bre: An nukleüs a zo ur stroll protonoù ha neutronoù a furm « kalonenn » patrom a-vremañ an atomoù. |
| lexicalization | bre: nukleüs |
| Bulgarian |
| has gloss | bul: Атомното ядро е центърът на атома, в който е съсредоточена основната му маса и неговата структура определя химическия елемент. Размерите на ядрото са средно 100 000 пъти по-малки от размерите на самия атом и са от порядъка на 10^-15}м. В същото време масата на ядрото е около 4000 пъти по-голяма от тази на заобикалящите го електрони. |
| lexicalization | bul: Атомно ядро |
| Catalan |
| has gloss | cat: El nucli atòmic és la part central de làtom que conté la major part de la matèria que el forma, però que -tanmateix- nocupa un volum comparativament molt petit. Està format per barions, concretament per protons i neutrons, en nombre variable, però sempre més neutrons que protons. En són una excepció el nucli de lhidrogen ordinari (format per un únic protó) i els dels àtoms més lleugers, en què el nombre de protons i el de neutrons sol ser igual. El nombre de protons sanomena nombre atòmic i és el paràmetre que determina a quin element químic correspon làtom. El nombre de neutrons dàtoms del mateix element pot ser variable: els nuclis amb el mateix nombre atòmic, però diferent nombre de neutrons, s'anomenen isòtops. |
| lexicalization | cat: nucli atòmic |
| Czech |
| has gloss | ces: Atomové jádro je vnitřní kladně nabitá část atomu a tvoří jeho hmotové i prostorové centrum. Atomové jádro představuje 99,9 % hmotnosti atomu. Průměr jádra je přibližně 10-15 m, což je přibližně 100000-krát méně než průměr celého atomu. |
| lexicalization | ces: Atomové jádro |
| Welsh |
| has gloss | cym: Ardal bach dwys yng nghanol atom yw niwclews atomig, mae ganddo wefr bositif syn cynnwys niwcleonau (protonau a niwtronau). Mae diamedr y niwclews yn amrywio yn ei faint o of 1.6 fm (10-15 m) (ar gyfer proton o hydrogen ysgafn) i tua 15 fm (ar gyfer yr atomau trymaf megis wraniwm). Maer meintiaun lawer llai na maint cyfan yr atom, o gymhareb o 23,000 (wraniwm) i tua 145,000 (hydrogen). Creir bron holl fàs yr atom gan brotonau a niwtronau yn y niwclews, gyda chyfraniad bach iawn gan yr elecronau syn ei gylchu. Daw etymoleg y term niclews o 1704, agn olygu “cnewyllyn cneuen”. Yn 1844, defnyddiodd Michael Faraday y term i gyfeirio at “pwynt canolog yr atom”. Cynnigwyd yr ystyr gyfoes am un atomaidd gan Ernest Rutherford yn 1912. Ni fabwysiadwyd y term “niwclews” i theori atomaidd yn syth, er engraifft yn 1916, fe ddywedodd Gilbert N. Lewis yn ei erthygl enwog The Atom and the Molecule , fod “yr atom wedi ei gyfansoddi o gnewyllyn ac atom allanol neu blisgyn”. |
| lexicalization | cym: Niwclews atomig |
| Danish |
| has gloss | dan: Et atom består af en kerne, atomkernen, og en kappe. Kappen rummer atomets negative ladning i form af et antal elektroner i form af stående bølger. Kernen rummer atomets positive ladning i form at et tilsvarende antal protoner. Kernen indholder endvidere et antal neutroner, som ikke er ladede. Protoner og neutroner kaldes tilsammen nukleoner, og de udgør altså kernestoffet. Kernens udstrækning er lille (af størrelsesorden 10-14 m) i forhold til atomets (af størrelsesorden 10-10 m), men alligevel er næsten al atomets masse koncentreret i kernen. Det skyldes at en nukleon vejer knap 2.000 gange så meget som en elektron. |
| lexicalization | dan: atomkerne |
| German |
| has gloss | deu: Der Atomkern ist der im Vergleich zur Atomhülle winzig kleine Kern des Atoms. |
| lexicalization | deu: Atomkern |
| Modern Greek (1453-) |
| has gloss | ell: Ο πυρήνας ενός ατόμου είναι μία πολύ μικρή περιοχή με μεγάλη πυκνότητα στο κέντρο του, η οποία αποτελείται από θετικά φορτισμένα πρωτόνια και ηλεκτρικά ουδέτερα νετρόνια. Ο πυρήνας μαζί με τα (αρνητικά φορτισμένα) ηλεκτρόνια που περιφέρονται γύρω του σχηματίζουν το άτομο. Όταν ένα άτομο είναι στο σύνολό του ηλεκτρικά ουδέτερο, ο αριθμός των ηλεκτρονίων του είναι ίσος με τον αριθμό των πρωτονίων του πυρήνα. |
| lexicalization | ell: Ατομικός πυρήνας |
| Esperanto |
| has gloss | epo: La atomkerno (ankaŭ nomata atoma nukleo) estas parto de la atomo, konsistanta el protonoj kaj neŭtronoj. En ĝi koncentriĝas 99,9 % de la atoma maso, kvankam ĝi reprezentas nur etan parton de ĝia volumeno. Pro la protonoj, atomkerno havas pozitivan ŝargon. Neŭtrala atomo (laŭ ŝargo) estiĝas, se kernon kun n protonoj ĉirkaŭas sama nombro da elektronoj. |
| lexicalization | epo: atomkerno |
| Estonian |
| has gloss | est: Aatomituum on aatomi väga väike ja tihe keskosa, mis moodustab põhilise osa aatomi massist. Aatomituum koosneb nukleonidest – positiivse laenguga prootonitest ja neutraalse laenguga neutronitest. |
| lexicalization | est: aatomituum |
| Persian |
| lexicalization | fas: هسته اتم |
| lexicalization | fas: هسته |
| Finnish |
| has gloss | fin: Atomiydin on atomin keskellä sijaitseva protoneista ja yleensä myös neutroneista koostuva muodostuma. Ytimellä on positiivinen sähkövaraus, ja se muodostaa valtaosan atomin massasta, sillä elektronin massa on paljon pienempi kuin protonien ja neutronien. |
| lexicalization | fin: Atomiydin |
| French |
| has gloss | fra: Le noyau atomique désigne la région située au centre dun atome constituée de protons et de neutrons (les nucléons). La taille du noyau (10 m) est environ fois plus petite que celle de latome (10 m) et concentre quasiment toute sa masse. Les forces nucléaires qui sexercent entre les nucléons sont à peu près un million de fois plus grandes que les forces entre les atomes ou les molécules. Un noyau instable est dit radioactif, il est sujet à une transmutation, soit spontanée soit provoquée par larrivée d'un neutron supplémentaire. |
| lexicalization | fra: noyau atomique |
| Western Frisian |
| has gloss | fry: In atoomkearn is in út protoanen en neutroanen opboude, posityf laden kearn fan it atoom. De protoanen en neutroanen (tegearre nukleoanen) byinoar opteld is de massa. Ornaris sitte der mear neutroanen as protoanen yn de kearn, mar beide ha lykwols hast deselde massa. De protoanen yn de kearn binne beskiedend foar de positive lading. De atoomkearn is in lyts part fan it atoom, mar yn de atoomkearn sit wol de measte massa fan it atoom. |
| lexicalization | fry: atoomkearn |
| Gaelic |
| has gloss | gla: Se pàirt meadhonach den dadmann (atom) a tha ann an Niùclas, Cleachdar “niùclasach” neo “niùclaiseach” mar buadhair airson rudan ceangailte ris an niùclais, mar cumhachd niùclasach, agus bomaichean niùclasach. |
| lexicalization | gla: Niuclas |
| lexicalization | gla: niùclas |
| Galician |
| has gloss | glg: O núcleo atómico é a parte central do átomo que contén a maior parte da materia que o forma, pero que -aínda así- ocupa un volume comparativamente moi pequeno. Está formado por barións, concretamente por protóns e neutróns, en número variable, pero sempre máis neutróns que protóns. Son unha excepción o núcleo do hidróxeno ordinario (formado por un único protón) e os dos átomos máis lixeiros, en que o número de protóns e o de neutróns adoita ser igual. O número de protóns denomínase número atómico e é o parámetro que determina a que elemento químico corresponde o átomo. O número de neutróns de átomos do mesmo elemento pode ser variable: os núcleos co mesmo número atómico, pero diferente número de neutróns, denomínanse isótopos. |
| lexicalization | glg: núcleo atómico |
| Serbo-Croatian |
| has gloss | hbs: Atomsko jezgro) je centar atoma, ogromne gustine koji se sastoji od nukleona - protona i neutrona. Broj protona u atomskom jezgru se zove atomski broj, i određuje kom hemijskom elementu atom pripada (na primer vodonik, ugljenik, kiseonik, itd.). Broj neutrona određuje izotop elementa. Protoni i neutroni imaju skoro jednake mase, i njihov zajednički broj maseni broj, je približno jednak atomskoj masi atoma (svaki izotop elementa ima jedinstvenu atomsku masu). Masa elektrona je mala i ne doprinosi značajno atomskoj masi. |
| lexicalization | hbs: atomsko jezgro |
| Hebrew |
| has gloss | heb: גרעין האטום מכיל את הפרוטונים והנייטרונים של האטום, כאשר הם צמודים זה לזה. |
| lexicalization | heb: גרעין האטום |
| Croatian |
| has gloss | hrv: Atomska jezgra izgrađena je od protona i neutrona. Ukupni naboj same jezgre je pozitivan i ovisi o broju protona. U Periodnom sustavu elemenata atomi su poredani upravo po broju protona u jezgri, odnosno atomskom broju koji je naznačen u lijevom donjem indeksu (pr. 1H). Zbroj masa protona i neutrona naziva se relativna atomska masa, izražen je u jedinici unificirane atomske mase [u] i naznačen je u lijevom gornjem indeksu (npr. 1.008H), dok se zbroj protona i neutrona naziva maseni (nukleonski) broj, a označava se sa "A". |
| lexicalization | hrv: Atomska jezgra |
| Hungarian |
| lexicalization | hun: atommag |
| Interlingua (International Auxiliary Language Association) |
| has gloss | ina: Le nucleo atomic es le parte central de un atomo, ubi se concentra practicamente le totalitate de su massa. |
| lexicalization | ina: Nucleo atomic |
| Indonesian |
| has gloss | ind: Pusat dari atom disebut inti atom atau nukleus. Inti atom terdiri dari proton dan neutron. Banyaknya proton dalam inti atom disebut nomor atom, dan menentukan elemen dari suatu atom. |
| lexicalization | ind: inti atom |
| Icelandic |
| has gloss | isl: Frumeindakjarni (atómkjarni eða kjarni) er massamesti hluti frumeindar og eru samsettur úr róteindum og nifteindum. Rafeindir frumeinda ganga á rafeindaahvelum umhverfis kjarnann. |
| lexicalization | isl: Frumeindakjarni |
| Italian |
| has gloss | ita: In fisica col termine nucleo generalmente si intende la parte centrale, densa, di un atomo, costituita da protoni che possiedono carica positiva e neutroni di carica nulla, detti collettivamente nucleoni. |
| lexicalization | ita: nucleo atomico |
| Javanese |
| has gloss | jav: Nukleus utawa inti atom kuwe pusate atom. Nukleus kuwe kesusun sekang proton karo neutron. Jumlah proton nang inti atom kuwe diarani nomer atom, kiye uga dadi lat identifikasi kanggo jenis elemen atom kuwe. |
| lexicalization | jav: nukleus |
| Japanese |
| has gloss | jpn: 原子核（げんしかく）は、単に核（かく）ともいい、原子を電子と共に構成している。原子の中心に位置し核子の塊であり、正電荷を帯びている。核子は、通常の水素原子（軽水素）では陽子1個のみ、その他の原子では陽子と中性子から成る。陽子と中性子の個数によって原子核の種類（核種）が決まる。 |
| lexicalization | jpn: 原子核 |
| Kannada |
| has gloss | kan: ಪರಮಾಣು ಅಣುವಿನ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿರುವ, ಧನವಿದ್ಯುತ್ ಹೊಂದಿರುವ ಅತಿ ಸಣ್ಣ ಹಾಗೂ ಸಾಂದ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರ. ಇದರ ಅಳತೆ ೧.೬ ಫೆಮ್ಟೊಮೀಟರ್ನಿಂದ (೧೦-೧೫ ಮೀ - ಅತಿಚಿಕ್ಕ ಜಲಜನಕದ ಪರಮಾಣು) ಹಿಡಿದು ಸುಮಾರು ೧೫ ಫೆಮ್ಟೊಮೀಟರ್ವರಗೆ (ಯುರೇನಿಯಮ್ ನಂತಹ ಭಾರಿ ಪರಮಾಣುಗಳು) ಇರಬಹುದು. ಅರ್ನೆಸ್ಟ್ ರುದರ್ಫೋರ್ಡ್ ರು ೧೯೧೨ರಲ್ಲಿ ಪರಮಾಣುವಿನ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ಪರಿಶೋಧಿಸಿದರು. |
| lexicalization | kan: ಬೈಜಿಕ ಕೇಂದ್ರ |
| Georgian |
| has gloss | kat: ატომის ბირთვი, ატომის ცენტრალური ნაწილი, რომელშიც თავმოყრილია ატომის მთელი დადებითი მუხტი და თითქმის მთელი მასა. ატომის ბირთვის (ან მოკლედ ბირთვის) არსებობა ექსპერიმენტულად დაადგინა ერნესტ რეზერფორდმა 1911 წელს. ბირთვი ატომში იკავებს უმნიშვნელო მოცულობას. ატომის თითქმის მთელი მასა მის ბირთვშია თავმოყრილი, ამიტომ ამ უკანასკნელის სიმკვრივე მეტად დიდია. ბირთვული ნივთიერების 1 სმ³ დაახლოებით ას მილიონ ტონას აიწონიდა. |
| lexicalization | kat: ატომის ბირთვი |
| Korean |
| has gloss | kor: 원자핵(原子核, atomic nucleus)은 원자 중심의 핵자(양성자와 중성자)로 이루어진 작고 밀도가 높은 부분을 말한다. 지름은 (수소의 양성자 핵 크기인) 1.6 fm(10-15 m)에서 (우라늄 등의 무거운 핵의) 15 fm 정도이다. 이 크기는 원자 전체 크기의 23,000 분의 1(우라늄)에서 145,000 분의 1(수소)에 해당한다. 원자 질량의 대부분은 핵자를 이루는 양성자와 중성자의 질량이며, 원자핵 주위를 도는 전자의 질량은 아주 일부만을 차지한다. |
| lexicalization | kor: 원자핵 |
| Kurdish |
| has gloss | kur: Navok a atomê cihê herî tîr û xest ê nava wê ye ko nokleon anko proton û notron lê hene. Tîre anko diametira biçûktirîn navokê (navoka hîdrojeneka sivik ko tenê ji yek protonê pêk dihêt) nêzî 1.6 fm (10^-15} m) û navoka atomên girantir ên mîna Uranyûmê nêzî 15 fm e. Bi vî awayî, tîreya navoka atomeka mîna uraniyomê 23,000 caran ji tîreya atomê bi xwe biçûktire. Lê navoka hîdrojêneka sivik 145,000 caran ji atoma hîdrjênê biçûktire. Bi ser hindê ra jî, nêzî hemî bariste yê atomê (ko ji proton û notronan e) di navokê da ye û tenê pareka gelek biçûka baristeyî di elektronan da ye ko li dor navokê digerin. Jibo cara pêşîn, li sala 1844ê, Michael Faraday ev zarav bikaranî. Piştra, li sala 1912ê Ernest Rutherford ev zarav bi ramana wê ya nû bikaranî. |
| lexicalization | kur: navok |
| Latin |
| has gloss | lat: Nucleus atomi pars media atomi est. Consistit ex protonibus neutronibusque, qui pariter nucleones appellantur. Nucleus (circa 10-15 m) plurimo minor est quam atomus (circa 10-10 m), quamquam fere totam massam atomi habet. |
| lexicalization | lat: Nucleus atomi |
| Latvian |
| has gloss | lav: Atoma kodols ir atoma centrālā daļa, kurā koncentrēta tā masa. Atoma kodols ir 100 000 reižu mazāks par atomu kopumā, bet tā masa ir apmēram 4000 reižu lielāka nekā atomā ietilpstošo elektronu masa. Atoma kodols sastāv no nukloniem, kurus savā starpā saista stiprā mijiedarbība. Nuklonu (protonu un neitronu) skaits kodolā nosaka ķīmiskā elementa tipu, pie kura pieder atoms. |
| lexicalization | lav: atoma kodols |
| Lingala |
| has gloss | lin: Mokókóló tǒ mokókóli (kémi) ezalí eténi ya atome na káti na yangó baproton na banetron ezalí . Bonɛ́nɛ ya atome na masi na yangó pɛnɛpɛnɛ ezalí nyɔ́nsɔ na káti ya mokókóló. |
| lexicalization | lin: Mokókóló ya atome |
| Lithuanian |
| has gloss | lit: Atuoma kondouls – tonkus regiuons atuoma centrė, sodarīts ėš pruotuonu ė neutruonu. Kondouls palīgėnont so vėsa atuoma dėdomo labā mažos. Muožnē ciela atuoma masė sokoncentrouta kondouli, uorbėtuos skrėijontės elektruonā sodara tėktās labā nadėdle masės dali. |
| has gloss | lit: Atomo branduolys – tankus regionas atomo centre, sudarytas iš protonų ir neutronų. Branduolys palyginus su viso atomo dydžiu labai mažas. Beveik visa atomo masė sukoncentruota branduolyje, orbitose skriejantys elektronai sudaro tik labai nedidelę masės dalį. |
| lexicalization | lit: Atomo branduolys |
| lexicalization | lit: Atuoma kondouls |
| Lombard |
| has gloss | lmo: Ul nücli a lè ul sciröö de làtum, ul sítt induè la sa tröva menemàn tüta la sò màssa in dun spazzi fisc piscín. Ul nücli a lè furmaa da partisèj ciamaa bariún, generalmeent prutún e neütrún; i neütrún a inn de sòlit püssee dii prutún, föra ca in dii àtum püssee lingeer, induè a inn listèss nümer upüür de mègn, cumè in de lidrògen (lisòtup püssee frequeent, ul pròzzi, al gà nanca un neütrún). Ul nümer de prutún a lè impurtaant per definí làtum e dí lelemeent chímich cal ga curespuunt, e defàtt al sa ciàma nümer atòmich (Z); sa sa cunsídera ul tutaal dii partisèj ca ginn in del nücli, al vègn fö ul nümer de màssa, cal cunseent de indentificà i difereent isòtup de listèss àtum. La fòrza ca la tègn insèma i partisèj in del nücli a lè la fòrza nücleaar fórta. |
| lexicalization | lmo: nücli |
| Malayalam |
| lexicalization | mal: അണുകേന്ദ്രം |
| Eastern Mari |
| has gloss | mhr: Атом том — атомын рӱдӧ ужашыже. Томышто атомын тӱҥ висыкше верлана, томын структуржо химий тӱҥлыкым палемда. |
| lexicalization | mhr: Атом том |
| Macedonian |
| has gloss | mkd: Атомското јадро е оној дел од атомот кој е дефиниран од бројот на протони (Z), бројот на неутрони (N) и масениот број A, кој е збир од бројот на протони и бројот на неутрони (A = Z+N). Нуклеоните (протони и неутрони) во јадрото се поврзани - нивната вкупна енергија изнесува помалку од вкупната енергија на одделените честички. Врзувачката енергија претставува количество на енергија која е потребна за формирање на јадрото. Доколку се споредат врзувачката енергија и масениот број А, ќе се забележи дека, почнувајќи од водородот, јадрата стануваат постабилни бидејќи има повеќе протони и неутрони, се до железото. По овој елемент, овој тренд е обратен. Како што масениот број расте, односот на неутрони и протони во јадрото станува поголем. Не постојат стабилни атомски јадра со масен број поголем од 83 или со неутронски број поголем од 126. |
| lexicalization | mkd: Атомско јадро |
| Mongolian |
| has gloss | mon: Атомын цөм нь атомын төв дэх маш жижиг, хүнд хэсэг бөгөөд нуклоноос (протон ба нейтроноос) тогтоно. Цөмийн диаметр нь 1.6 фм буюу 10-15 м-ээс (устөрөгчийн протон) 15 фм (уран)-ын хооронд хэлбэлзэнэ. Энэ хэмжээ нь тухайн атомын хэмжээтэйгээ харьцуулахад маш бага бөгөөд ураны хувьд 23,000 дахин, устөрөгчийн хувьд 145,000 дахин бага юм. Атомын массын үлэмж хэсэг нь цөм дэх протон ба нейтроны массаас бүрэлдэнэ. Орчин үеийн атомын тухай ойлголтыг Эрнест Резерфорд 1912 онд боловсруулсан байна . |
| lexicalization | mon: Атомын цөм |
| Dutch |
| has gloss | nld: Een atoom bestaat uit een atoomkern met daarom heen een wolk elektronen. Dit elementaire inzicht in de opbouw van de materie werd in 1911 door Ernest Rutherford gepubliceerd. De kern is, zelfs ten opzichte van de grootte van het atoom, bijzonder klein maar positief geladen en de drager van vrijwel de gehele massa van het atoom. De kern, zo werd later ontdekt, bestaat uit twee soorten subatomaire deeltjes of nucleonen: protonen en neutronen. |
| lexicalization | nld: atoomkern |
| Norwegian Nynorsk |
| has gloss | nno: Ein atomkjerne er den sentrale delen av eit atom. Kjernen består av kjernepartiklar eller nukleon. Det er minst eitt positivt lada proton. I tillegg kan han innehalda nøytron. Diameteren av kjernen er liten i forhold til heile atomet, men massen er konsentrert her. |
| lexicalization | nno: atomkjerne |
| Norwegian |
| has gloss | nor: En atomkjerne er den sentrale delen av et atom. Kjernen består av kjernepartikler eller nukleoner, i hovedsak av ett eller flere positivt ladde protoner og ingen, ett eller flere nøytroner uten ladning. Diameteren til kjernen ligger i området 1,5 til 15 fm (10-15 m), og dette er noe mindre enn en titusendel av atomet som helhet. Likevel er minst 99,95% av massen til atomet konsentrert i kjernen. |
| lexicalization | nor: atomkjerne |
| Polish |
| has gloss | pol: Jądro atomowe – centralna część atomu zbudowana z jednego lub więcej protonów i neutronów, zwanych nukleonami. Jądro stanowi niewielką część objętości całego atomu, jednak to w jądrze skupiona jest prawie cała masa. Przemiany jądrowe mogą prowadzić do powstawania ogromnych ilości energii. Niewłaściwe ich wykorzystanie może stanowić zagrożenie dla środowiska. |
| lexicalization | pol: jądro atomowe |
| Portuguese |
| has gloss | por: O núcleo atômico é constituído por prótons, que possuem carga elétrica positiva, e nêutrons que possuem ambas as cargas elétricas (negativa e positiva), o que a torna neutra. Cada próton do núcleo tenta afastar outro próton, devido à repulsão elétrica, só não o faz por existir uma outra força de atração entre os nêutrons e os prótons, e com isso parcialmente contrabalançando a repulsão elétrica próton-próton. |
| lexicalization | por: Núcleo atómico |
| lexicalization | por: Núcleo atômico |
| Quechua |
| has gloss | que: Iñuku huki nisqaqa iñukup chawpinmi, prutunniyuq niwtrunniyuq. Pusitiwu chaqnasqam. Iñuku hukipiqa yaqa tukuy iñukup wisnunmi. |
| lexicalization | que: Iñuku huk'i |
| Moldavian |
| has gloss | ron: Nucleul unui atom este o regiune foarte densă din centrul său, constând din protoni şi neutroni. Dimensiunea nucleului este mult mai mică decât dimensiunea atomului însuşi; masa unui atom este determinată, aproximativ, doar de masa protonilor şi neutronilor şi aproape fără nici o contribuţie din partea electronilor. |
| lexicalization | ron: Nucleu atomic |
| Russian |
| has gloss | rus: А́томное ядро́ — центральная часть атома, в которой сосредоточена основная его масса и структура которого определяет химический элемент, к которому относится атом. Размеры ядер различных атомов составляют от одного фемтометра, что в более чем в 100 тысяч раз меньше размеров самого атома. Масса ядер примерно в 4000 раз больше массы входящих в атом электронов и сильно зависит от количества входящих в него частиц и энергии их связи. |
| lexicalization | rus: Атомное ядро |
| Slovak |
| has gloss | slk: Atómové jadro je kladne nabitá vnútorná časť atómu, obsahujúca až 99,9 % hmotnosti atómu. Pozostáva z nukleónov –protónov (kladne nabitých) a neutrónov (bez náboja). Hmotnosť protónu je 1,672 648 . 10 -27 kg. Hmotnosť neutrónu je o niečo väčšia - 1,674 954 . 10 -27. Obidva údaje sú pokojové hmotnosti daných častíc. Ako je vyššie spomenuté, protón má náboj. Hodnota náboja protónu je rovnako veľká ako hodnota náboja elektrónu, ale protón je kladná častica. QP = 1,602 . 10 -19 C. Hmotnosť protónov a neutrónov je neporovnateľne vyššia ako hmotnosť elektrónu. Priemer jadra atómu sa pohybuje rádovo v stotisícinách nanometroch. (Je zrejmé, že jadro vodíka bude menšie ako jadro železa, pričom velkosť celého atómu je stotisíckrát väčšia). |
| lexicalization | slk: Atómové jadro |
| Slovenian |
| has gloss | slv: Atómsko jêdro je osrednji del atoma in predstavlja večino (več kot 99,9%) mase atoma. Premer jedra je okrog 10-15 m, kar je približno 10.000-krat manj od premera atoma. Jedro je sestavljeno iz nukleonov - pozitivno nabitih protonov in nenabitih nevtronov. Nukleoni so medsebojno povezani z močno jedrsko silo. Število protonov v jedru določa vrstno število Z in s tem kemijski značaj elementa, skupno število nukleonov pa določa masno število A. Atomi, katerih jedra imajo enako vrstno število in različno masno število, so izotopi danega elementa. Izotopi so lahko stabilni ali nestabilni. Nestabilni izotopi razpadajo z enim od radioaktivnih razpadov. |
| lexicalization | slv: Atomsko jedro |
| Castilian |
| has gloss | spa: El núcleo atómico es la parte central de un átomo, donde se concentra aproximadamente el 99.99% de la masa total y tiene carga positiva. |
| lexicalization | spa: Nucleo atomico |
| lexicalization | spa: núcleo atómico |
| Albanian |
| has gloss | sqi: Bërthama e atomit përbëhet nga neutronet pa ngarkesë (elektricitet) (neutrale) dhe protonet me ngarkesë elektrike (pozitive. Bërthama në përgjithësi është elektropozitive dhe varet nga numri i protoneve. Atomet në sistemin periodik të elemenateve renditen sipas numrit të protoneve në bërthamë i cili quhet numër atomik. Shuma e numrit të protoneve dhe neutroneve quhët masë e atomit sepse numri i elektroneve nuk ka ndikim në masën e përgjithshme të atomit pasi masa e elektronit është e papërfillshme. |
| lexicalization | sqi: Bërthama e atomit |
| Serbian |
| has gloss | srp: Атомско језгро је центар атома, огромне густине који се састоји од нуклеона - протона и неутрона. Број протона у атомском језгру се зове атомски број, и одређује ком хемијском елементу атом припада (на пример водоник, угљеник, кисеоник, итд.). Број неутрона одређује изотоп елемента. Протони и неутрони имају скоро једнаке масе, и њихов заједнички број масени број, је приближно једнак атомској маси атома (сваки изотоп елемента има јединствену атомску масу). Маса електрона је мала и не доприноси значајно атомској маси. |
| lexicalization | srp: атомско језгро |
| Saterfriesisch |
| has gloss | stq: N Atom bestoant uut n Atomkääden mäd deer uumetou ne Wulke fon Elektrone. Ju elementäre Iensicht in dän Bau fon ju Materie wuud 1911 fon Ernest Rutherford publizierd. Die Kääden is, sogoar beleeken ap ju Gratte fon dät Atom, gjucht littik man positiv leeden un die Dreeger fon bolde ju ganse Masse fon dät Atom. Die Kääden, so wuud leeter äntdäkt, bestoant an sik wier uut two Soarten subatomäre Paate of Nukleone: Protone un Neutrone. Buutendät rakt et noch Quarke. |
| lexicalization | stq: Atomkääden |
| Sundanese |
| has gloss | sun: Puseur tina atom disebut inti atom atawa nukleus. Inti atom diwangun ku proton jeung neutron. Lobana proton dina inti atom disebut nomer atom, sarta nangtukeun rupa unsur atom éta. |
| lexicalization | sun: inti atom |
| Swedish |
| has gloss | swe: Atomkärna, en samling av neutroner och protoner som sitter ihop. Bildar tillsammans med elektroner en atom. Antalet protoner i kärnan bestämmer vilket grundämne och antalet neutroner vilken isotop som atomen utgör. Väteatomkärnan är den enklaste, bestående av endast en proton. |
| lexicalization | swe: atomkärna |
| Tamil |
| has gloss | tam: அணுக்கரு (Atomic nucleus) என்பது ஓர் அணுவில் நேர் மின்னேற்றத்தைக் கொண்டுள்ள மிகச் சிறிய அடர்ந்த பகுதியாகும். இதன் மையத்திலேயே நேர்மின்னி, நொதுமி ஆகிய அணுக்கருனிகள் உள்ளன. |
| lexicalization | tam: அணுக்கரு |
| Thai |
| has gloss | tha: นิวเคลียส ของอะตอม คือพื้นที่ส่วนที่มีความหนาแน่นมาก ในใจกลางของอะตอม ประกอบด้วยโปรตอน และนิวตรอน ขนาดของนิวเคลียสนั้น เล็กกว่าขนาดของอะตอมนั้นๆ เป็นอย่างมาก และมวลแทบทั้งหมดของอะตอมนั้น อยู่ที่โปรตอนและนิวตรอน โดยน้ำหนักจากส่วนของอิเล็กตรอนนั้นมีค่าน้อยอย่างมากเมื่อเทียบกับมวลของอนุภาคทั้งสองดังกล่าว |
| lexicalization | tha: นิวเคลียสอะตอม |
| Turkish |
| has gloss | tur: Atom çekirdeği, atomun merkezinde toplanmış olan proton ve nötronların oluşturduğu yapıya denir. artı elektrik yükü ile yüklüdür. Atom çekirdeği çok önemlidir. Atom çekirdeği, "proton, nötron ve pi-mezonları denilen kuvvetler"den oluşmuyor: nötron ve proton adlı parçacıklardan oluşuyor. (Kuvvet’, parçacık'tan farklı bir kavram.) |
| lexicalization | tur: Atom çekirdeği |
| Ukrainian |
| has gloss | ukr: Ядро́ — центральна частина атома. В ядрі зосереджені позитивний електричний заряд та основна частина маси атома. |
| lexicalization | ukr: Ядро атома |
| Urdu |
| has gloss | urd: جوہری نویہ یا نویۂ جوہر (atomic nucleus)، جسے عام زبان میں ایٹمی مرکزہ کہا جاتا ہے، یہ جوہر یا ایٹم کا مرکزی اور اہم حصّہ ہے جو نوینات (تعدیلہ اور اولیہ) پر مشتمل ہوتا ہے. |
| lexicalization | urd: جوہری نویہ |
| Vietnamese |
| has gloss | vie: :Mục từ hạt nhân đổi hướng đến đây, xem các nghĩa khác tại bài hạt nhân (định hướng) |
| lexicalization | vie: Hạt nhân nguyên tử |
| Võro |
| has gloss | vro: Aadomisäsü om aadomi väega väikene ja tihhe keskosa, kon ommaq nukleoniq (proodoniq ja neutroniq). Proodoniq ja neutroniq andvaq lõviosa aadomi massist, elektronõ mass om tuuga võrrõldõn väega väikene. |
| lexicalization | vro: Aadomi säsü |
| lexicalization | vro: Aadomisäsü |
| Yiddish |
| has gloss | yid: אטאמקערן אדער אַטאָמישער יאָדער איז דער מיטלסטער געדיכטער טייל פון דעם אטאם. עס באשטייט פון נייטראנען און פראטאנען. עס איז פיל קלענער ווי דער אטאם, נישט מער ווי 1/10000, אבער עס אנטהאלט 99.9% פון דעם אטאמ'ס מאסע, און עס האט נישט קיין עלעקטראנען. |
| lexicalization | yid: אטאמישער ניוקליז |
| lexicalization | yid: אטאמקערן |
| Chinese |
| has gloss | zho: 原子核（Atomic Nucleus）是原子的组成部分，位于原子的中央，占有原子的大部分质量。組成原子核的有中子和質子。当周围有和其中质子等量的电子围绕时，构成的是原子。原子核極其渺小，如果原子是一座大廈的大小，那麼原子核只像有大廈裡的一張桌子那麼大。 |
| lexicalization | zho: 原子核 |
